Супер Мова


Kanal geosi va tili: Belarus, Beloruscha


☀️ Канал "Супер Мова" - гэта падмурак сьвядомасьці для кожнага беларуса.
☀️ Годныя асобы, падзеі і кантэнт у фота, відэа, аўдыё і тэкставым фармаце.
☀️ Афіша беларускамоўных анлайн мерапрыемстваў.
☀️ На тарашкевіцы.
Чат @supermova
Сувязь @Super_Mova_Bot

Связанные каналы

Kanal geosi va tili
Belarus, Beloruscha
Statistika
Postlar filtri


Знаёмцеся з творчасцю Фелікса Гумена.

Мастак надзвычай прыгожа бачыць Беларусь і пераўтварае яе ва ўтульныя акварэльныя палотны.

Гартайце ➡️

А тут можна пазнаёміцца з біяграфіяй мастака.

@supermova #мова #мастацтва


“Літаратура — гэта грунт нацыі”.

🥳 Сёньня Дзень народзінаў адзначае выбітны беларускі паэт, пісьменьнік, перакладнік, краязнаўца, этнограф, фальклярыст, кандыдат гістарычных навук, заснавальнік Міжнароднага грамадзкага аб’яднаньня Беларускі кнігазбор Кастусь Цьвірка.

Нядаўна выйшаў з друку 100-ы том «Беларускага кнігазбору» — выдавецкай сэрыі клясычнай беларускай літаратуры, якую распрацаваў і ўжо амаль чвэрць стагодзьдзя ажыцьцяўляе пісьменьнік і выдавец Кастусь Цьвірка.

📰 Чытайце артыкул — Размова са стваральнікам «Беларускага кнігазбору»

Увесь час ён займаўся перакладамі на беларускую мову польскамоўных твораў выхадцаў Беларусі, а таксама сусьветнавядомых аўтараз з ангельскай, грузінскай, расейскай і ўкраінскай моваў. Некаторыя вершы Кастуся Цьвіркі пакладзены на музыку.

Глядзіце СУРАЗМОЎЦЫ — Кастусь Цвірка

Цікавы факт: Кастусь Цьвірка быў актыўным удзельнікам масавых акцый у гонар Дня памяці продкаў “Дзяды”. Ён добра памятае першы мітынг 30 кастрычніка 1988, які быў гвалтоўна разагнаны.

📰 Ягоныя ўспаміны пра мінулыя падзеі можна прачытаць у артыкуле “Мне здавалася, увесь Менск быў там”.

У кнізе Кастуся Цьвіркі чытач знойдзе нямала прачулых радкоў пра сьветлае пачуцьцё каханьня, пра зорныя парывы маладосьці, пра тое, што хвалюе неспакойнага, неабыякавага чалавека.7

📕 Зборнік вершаў і паэмаў Кастуся Цьвіркі “Бацькаў сьвет палявы” вы можаце смапаваць па спасылцы.

То ж айчыны нашай мова,
Мова прадзедаў, бацькоў.
У той мове што ні слова —
Дыямент жывы вякоў.

Ці паляк, ці грэк, ці швед там
Мова ў кожнага свая.
Як усе, хацеў бы ведаць
Мову родную і я.


🎧 Слухайце Кастусь Цвірка — "У кнігарні"

🙌 Віншуем нашага знакамітага земляка з Днём народзінаў! Зычым яшчэ доўгіх лет цікавага жыцьця, здароўя, натхненьня на новыя творы!

#мова @supermova #літаратура


Аўтар бел-чырвона-белага сьцяга.

😘 27 сакавіка 1891 - нарадзіўся Клаўдзі Дуж-Душэўскі, беларускі архітэктар, выдавец, журналіст, грамадзкі дзяяч.

Насамрэч наш сьцяг прыдумаў Клаўдзій Дуж-Душэўскі. Калі гэта адбылося, на жаль, дакладна не вядома. Гэты дзеяч не пакінуў даты зацьверджаньня свайго эскіза. Не засталося ў гісторыі й прозьвішчаў людзей, якія прымалі яго працу. Бо за стварэньне сьцяга ён узяўся пасьля таго, як да яго ў сталіцы Маскальскай імпэрыі Петраградзе зьвярнуліся суайчыньнікі з просьбай ліквідаваць прабел: у беларусаў ёсьць герб «Пагоня», але няма свайго сьцяга.

📰 ЧытайцеХто, як і калі прыдумаў БЧБ-сцяг

Міжваенная архітэктура Коўна была ўключана ў сьпіс Сусьветнай спадчыны ЮНЕСКА. «Мадэрнісцкі Коўна: архітэктура аптымізму, 1919 - 1939» стаў пятым абʼектам у Летуве, які атрымаў такое высокае прызнаньне ў сьвеце. Свой унёсак у гэтую спадчыну зрабіў і беларускі дзеяч, інжынэр Клаўдзій Дуж-Душэўскі.

📰 ЧытайцеАрхітэктурныя творы аўтара бела-чырвонага-белага сьцяга

Ацэнку матэрыялаў архіўна-сьледчай справы К. Дуж-Душэўскага як крыніцы па гісторыі беларускага нацыянальнага руху першай паловы ХХ ст. чытайце pawet.net:

📝 БАКАЛАЎРСКАЯ ПРАЦА — Архіўна-следчая справа К. Дуж-Душэўскага

📙 Клаўдзій Дуж-Душэўскі, Вацлаў Ластоўскі — Слоўнік геаметрычных і трыганаметрычных тэрмінаў і сказаў

Пачатак 20 ст. – час найбольшага росквіту беларускага нацыянальнага руху й адраджэньня беларускай дзяржаўнасьці.

▶️Глядзіце ПРОСТА ГІСТОРЫЯ — Клаўдзій Душ-Душэўскі і бел-чырвона-белы сцяг

Наш бел-чырвона-белы,
Нябесны, вольны, сьмелы,
Наш бел-чырвона-белы,
Наш сьцяг, наш сьцяг, наш сьцяг...


🎧 Слухайце Зьміцер Вайцюшкевіч — Наш сьцяг

@supermova #мова #сьцяг

403 1 6 18 17

Інтымны лірык,
улюбёны паэт Купалы.

🖋 27 сакавіка 1909 - нарадзіўся Валеры Маракоў (мястэчка Козырава, цяпер у межах Менску), беларускі паэт, перакладнік.

Бацька — Дзьмітры Маракоў, расеец, маці — Вольга з Майсіевічаў, беларуска. Маці была вельмі адукаванай жанчынай, любіла сьпяваць, асабліва беларускія песьні. Хросным бацькам стаў беларускі паэт Янка Купала.

📰 Чытайцеулюбёны паэт Купалы, застрэлены ў менскай турме НКВД

Ён праславіўся як творца яшчэ непаўналетнім. Яго эмацыйныя, лірычныя, выразныя вершы вучылі на памяць школьнікі і студэнты, радкамі Маракова прызнаваліся ў каханьні.

▶️Глядзіце Адкрытую лекцыю — Валеры Маракоў (1909-1937)

Асуджаны пазасудовым органам НКВД 28 кастрычніка 1937 году, як «чалец контррэвалюцыйнай нацыянал-фашысцкай арганізацыі» да найвышэйшай меры пакараньня з канфіскацыяй маёмасьці. Быў расстраляны 29 кастрычніка 1937 разам з 22 іншымі беларускімі літаратарамі.

Пачвары ненавідзяць прыгожых, дурні зьдзекуюцца з разумных, нікчэмнасьці забіваюць таленавітых. Улада рабоў зьнішчае свабодных.

📰 Чытайцеінтымны лірык, які хаваў наган, каб абараніцца ад НКВД

Ужо пасьля расстрэлу паэта, у 1959 годзе, выйшла яго кніга «Лірыка». У 1989 годзе ў выдавецтве «Мастацкая літаратура» быў надрукаваны зборнік выбраных вершаў Маракова «Вяршыні жаданьняў: Вершы, паэмы»

У
кнізе "Лёс. Хроніка. Кантэкст" на прыкладзе лёсу таленавітага б еларускага паэта Валерыя Маракова паказана панарама літаратурнага жыцьця 1920 -1930-х гг. Зьмешчана таксама больш сотні фотаздымкаў, многія зь якіх друкуюцца ўпершыню.

📚 Чытайце на Беларускай палічцы — вершы Валерыя Маракова

І ўжо тады, пад белаю калінай
Нам будзе месяц сыпаць каласы.
Ітак - бывай, каханая дзяўчына.
Прыйду я хутка да цябе ў даліну
Упіцца свежасцю крамянае красы!


⏸Глядзіце "Словы мацней" — верш Валерыя Маракова «Дзяўчыне»

#мова @supermova #козырава #паэзія


Вось вам рэцэпт морсіку для форсіку!

Каб умацаваць імунітэт, аслаблены авітамінозам і зімовым холадам, раім рэгулярна піць карысныя напоі – як гэта спрадвеку рабілі беларусы. Гатуем морс з брусніц ці журавін – ягад, якія змяшчаюць шмат вітаміна С.

Вазьміце:

брусніцы ці журавіны – 150 г
цукар – 120 г
вада – 1 л

🥤 Перабярыце і памыйце ягады, потым разамніце драўляным таўкачыкам у керамічным або шкляным посудзе, адцісніце сок.

🥤 Заліце жамерыны гарачай вадой і кіпяціце 5 хвілін. Працадзіце адвар, дадайце цукар, перамяшайце, давядзіце да кіпення і астузіце.

🥤 Дадайце сюды свежы, раней адціснуты сок і вытрымайце напой некалькі гадзін.

Прыемнага вечара! ☺️

#мова @supermova #напоі


Дажыць бы да такога і на родных гонях.

у 1985 годзе на прыгожым караблі, што паволі праплываў міма вёскі Шэнген па Мозэлі, было падпісанае папярэдняе Шэнгенскае пагадненьне, а ў 1990 тут жа — Шэнгенская канвэнцыя. Была створаная прастора, якую яшчэ нядаўна цяжка было сабе ўявіць: Шэнгенская зона, куды ўвайшлі Бэльгія, Люксэмбург, Нідэрлянды, Францыя і Нямеччына.

Такога, каб можна было эўрапейскаму чалавеку спакойна блукаць сабе і не пераймацца наконт візы і замежнага пашпарта, не было ў прымозэльскіх лясах з часоў старажытных германцаў. І вось, на табе — у межах новастворанай Шэнгенскай зоны плянавалася цалкам адмяніць рэгулярны пашпартны кантроль для грамадзян пяці дзяржаваў-удзельніц.

Праўда, мінула яшчэ пяць гадоў, перш чым канвэнцыя запрацавала - але ўрэшце здарылася і гэта: 26 сакавіка 1995 году канвэнцыя нарэшце ўступіла ў дзеяньне для сямі краін (на той момант да краінаў Бэнілюксу, а таксама Францыі і Нямеччыны далучыліся Гішпанія і Партугалія).

Вось хто сапраўды паслаў візы і граніцы к д’яблу і сказаў людзям, што, маўляў, вашы тут гоні, бары, а не працаўнікоў памежнай службы зь іхнымі сабакамі, кукардамі і штэмпелямі...

📆 Чытайце Каляндар Бахарэвіча — Мозэльская мара

Я цэлы тыдзень цягаўся у трансе,
Рукi i ногi дрыжалi ў мяне.
I ўжо зусiм на чужыну сабраўся,
Толькi рашуча сказаў сабе: «Не».

Я - патрыёт, я правёў iх на станцыю,
Я iм сказаў: «Хай я хутка памру,
Толькi, панове, свая радыяцыя
Мне даражэй за чужых кенгуру».

🎧 Сяргей Башлыкевіч (Leibonik) - Аўстралійская полька (Мроя cover)

@supermova #мова #каляндар


Падарожжа ў БНР (фінал).

Чытайце завяршальную падборку артыкулаў па гісторыі БНР Сяргея Шупы.

📜 Ад аўтара:

“Сёньня, больш праз 100 гадоў, успомнім усіх іх — добрых і злых, разважлівых і апантаных, шчырых і хітрых, адукаваных і непісьменных, сяброў і супернікаў - са спагадай і ўдзячнасьцю. Тады ідэя беларускай незалежнасьці - з увагі на ўсе абставіны - ня мела ніякіх шанцаў. Але тыя людзі верылі ў цуд, і гэты цуд адбыўся”.

1️⃣ Палякі адбіліся ад бальшавікоў, Жалігоўскі захапіў Вільню

2️⃣ Урад БНР у Коўне, Слуцкае Паўстаньне, Балаховіч

3️⃣ Рыскі мір разрэзаў Беларусь напалам

4️⃣ Вялікая нарада ў Празе, Польшча далучае Вільню

5️⃣ Ластоўскі «аддае» Вільню літоўцам, Дзяржаўная Калегія БНР

6️⃣ Адстаўка Ластоўскага, Урад БНР узначальвае Цьвікевіч

7️⃣ Пераезд у Прагу, сыход у «прыват»

8️⃣ «Настае час пераезду дадому»

9️⃣ Бэрлінская канфэрэнцыя. Канец Ураду БНР

🔟 Эпілёг. Замест пасьляслоўя

✌️ Cпявайце гімн БНР — "Мы выйдзем шчыльнымі радамі"

#мова @supermova #гісторыя #бнр


😜 Чаму БНР – гэта гісторыя сьмеласьці.

Як беларусы ўпершыню наважыліся абвесьціць незалежнасьць і ці лёгка гэта было? Як нас хацелі падзяліць немцы і расейцы, а мы пачалі належыць самі сабе?

🔺 адкуль прыйшла ідэя БНР

🔺 калі Менск стаў сталіцай

🔺 як з’явіліся першыя беларускія дыпляматы

🔺 чаму Гомель прасіў аўтаноміі, а зрусіфікаваны Віцебск узгадаў пра беларускія карані

🔺 якую каштоўнасьць меў пашпарт БНР

🔺 дзе хадзіў слуцкі рубель

🔺 што падоўжыла жыцьцё Багдановічу

🔺 як жанчыны ўдзельнічалі ў нацыянальным руху

🔺 чаму для нас сёньня важная БНР

▶️ГлядзіцеГісторыю БНР у адным відэа

❓Пасля праходзьце ТЭСТ — Ці добра вы ведаеце падзеі і абставіны, зьвязаныя з абвяшчэньнем незалежнасьці БНР?

@supermova #мова #гісторыя #бнр


😘 25 сакавіка!

😜 1918Беларуская Народная Рэспубліка абвясьціла незалежнасьць

🎉Сёньня самы час павіншаваць і тых, хто нас ненавідзіць, не прызнае, пагарджае намі і нас баіцца, тых, для каго мы нацысты, вылюдкі, паліцаі, маргіналы, змагары, сьвідаміты, пятая калёна, ідэалісты, якіх не падтрымаў народ, русафобы, жыдамасоны, меншасьць, вар’яты, дэструктыўныя элемэнты і наіўныя летуценьнікі.

❗️Віншую! Як бы вам ні хацелася, мы ёсьць і зьнікаць нікуды не зьбіраемся. Больш за тое — вы ўжо нам прайгралі. І даўно: яшчэ 25 сакавіка 1918 году. І ня ведаю, як астатнім, а мне вас шкада.

Насамрэч, было б файна, калі б 25 сакавіка са сьвята чыста палітычнага сапраўды ператварылася ў такі сабе беларускі Дзень сьвятога Патрыка. Дзень, калі беларусы ўсяго сьвету яднаюцца, п’юць, жаруць, пяюць, танчаць, гуляюць, як бедна басота, б’юць вітрыны, падпальваюць аўтамашыны, ламаюць агароджы, грамяць пастарункі... не, без чатырох апошніх пунктаў можна і абысьціся (дастаткова будзе зламаць пару стэрэатыпаў) — і іх, беларусаў, чуваць і відаць паўсюль, і кожны ім рады.

Так, сёньняшні дзень у календары, як вядома, чырвоны — а дакладней, бел-чырвона-белы. Можа, камусьці і хацелася б, каб ён быў іншых колераў, але позна. Кім бы ні былі заснавальнікі БНР — рамантыкамі, авантурыстамі або проста звычайнымі людзьмі ў нязвычнай для сябе ролі палітыкаў — накірунак яны абралі правільны і прыгожы. Іхная Вялікая Спроба сталася прэцэдэнтам, адмахнуцца ад якога не маглі ўжо ні бальшавікі, ні кайзэр, ні Польшча, ні іншыя зьвяры гэтага Лесу. У тым, што ты нарадзіўся ў БССР, а не ў якой-небудзь аўтаномнай вобласьці РСФСР, іхная заслуга. І ня іх віна, што не ў БНР.

Больш за тое, сёньня — самы бел-чырвона-белы дзень году, бо ні Дзень канстытуцыі, ні Дзень машынабудаўнікоў, ні Дзень незалежнасьці, ня кажучы ўжо пра дзень незалежнасьці ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў і марсіянскіх акупантаў, ня могуць цягацца з Днём Волі — пры ўсёй павазе да трактаразаводцаў і марсіянаў. Канкураваць з Днём Волі можа толькі асабісты дзень нараджэньня, дый тое адно ў тым выпадку, калі ён прыпадае на сёньняшнюю дату. Застаецца толькі павіншаваць усіх Воляў і ўсіх беларусаў, дзе б яны ні былі, а таксама тых, хто нам спачувае, хто нас падтрымлівае, хто пра нас піша, ВУЧЫЦЬ НАШУ МОВУ, перакладае зь яе, тых, хто не маўчыць, хто кажа пра нас з высокіх трыбунаў, за сталамі кавярняў, на плошчах, на кухнях і ў інтэрвію, хто беспасьпяхова намагаецца нас зразумець — карацей, усіх, хто хаця б трошачкі беларус у душы.

✍️ Падпісваемся пад кожным словам артыкула А.Бахарэвіча - За нашу і вашу

Напаўняе душу да крайка
25-га сакавіка.


🎧 Слухайце Змітра Вайцюшкевіча — 25 сакавіка (верш Уладзіміра Някляева)

#мова @supermova #бнр




«Край ты мой, край»

🇧🇾 24 сакакавіка 1997 — паўстаў «Народны альбом» - вынік супольнай працы беларускіх музыкаў і Міхала Анемпадыстава.

27 песьняў, якія склалі альбом - гэта гісторыя заходнябеларускага мястэчка ў міжваенны пэрыяд і яе пачатак прыпадае на час, апісаны Купалам у "Тутэйшых".

😘 Час, калі руйнаваліся імпэрыі, мяняліся ўлады, а на землях Беларусі была ўтворана БНР.

А якая Народная Рэспубліка без «Народнага альбому»?!

▶️Таму глядзіце"Народны альбом. 20 гадоў".

Мы дапiць не пасьпелi да дна,
Як раптоўна пачулi:"Вайна"
Ты сказаў мне:"Даруй i бывай"
I пайшоў баранiць наш край.


🎧 Слухайце Лявона Вольскага, Касю Камоцкай — "Край ты мой, край"

❔Якая песня з “Народнага альбома” ваша самая-самая любімая? Пішыце ў каментарах.

@supermova #мова #музыка #бнр


Падарожжа ў БНР

У гонар надыходзячага Дня Волі запрашаем у падарожжа па БНР – у артыкулах ці аудыё фармаце. Як пачалося беларускае нацыянальнае варушэньне? Як абвясьцілі БНР, як дэкляравалі правы й свабоды? Як памянялі “касу з граблямі” на “Пагоню”?

Падборка зь першых дзесяці артыкулаў:

1️⃣ Пачаткі беларускага нацыянальнага варушэньня

2️⃣ Зьезд, разгон і бомбы пад ложкам

3️⃣ Беларуская ўлада паміж бальшавікамі і немцамі

4️⃣ Абвясьцілі БНР, дэкляравалі правы і свабоды

5️⃣ «Беларуская Народная Рэспубліка абвяшчаецца Незалежнай і Вольнай Дзяржавай»

6️⃣ Чырвоная БНР бялее і займаецца сымболікай, лінгвістыкай і геаграфіяй

7️⃣ БНР шле тэлеграму кайзэру і мяняе касу з граблямі на «Пагоню»

8️⃣ Раман Скірмунт ідзе ў прэм'еры

9️⃣ Летняе зацішша, Скірмунт едзе адпачываць

🔟 Спроба перавароту ў Радзе БНР, непрыезд Купалы, прыход пехатою Аляхновіча

▶️Глядзіце экспрэс-экскурсію — Месцы БНР у Менску

#мова #supermova #гісторыя #бнр


Вечны фашызм.

23 сакавіка 1919 у Міляне, на плошчы Сан-Сэполькра, у памяшканьні прамыслова-камэрцыйнага таварыства 36-гадовы журналіст і палітык Бэніта Мусаліні з паплечнікамі засноўвае «Fasci de Combattimento», свой уласны Саюз барацьбы.

Тут жа прымаецца і праграма новай арганізацыі, дзіўная мешаніна з сацыялізму і самых правых ідэяў. Даеш васьмігадзінны працоўны дзень, усеагульнае выбарчае права, новую канстытуцыю. У пекла верхнюю палатку гаварыльні пад назвай парлямэнт. Вярнуць былую рымскую/маскоўскую веліч.

«У 1942 годзе, калі мне было 10 гадоў, я заняў першае месца на алімпіядзе Ludi Juveniles, якая праводзілася для італійскіх школьнікаў-фашыстаў (то бок для ўсіх італійскіх школьнікаў). Я здолеў з рытарычным майстэрствам разьвіць тэму „Ці мусім мы памерці за славу Мусаліні і за несьмяротную славу Італіі?“ Я давёў, што мусім», — піша Умбэрта Эка ў сваім эсэ «Вечны фашызм». — «Я быў разумны хлопчык».

▶️ Глядзіце "Тутэйшы Шляхціц" — Як беларусы вызвалялі Італію ў 1944? Армія Андэрса

Фашызм/рашызмгэта калі ты мусіш паміраць, таму што ... гады таму купка крыкуноў-дарослых сабралася, каб пасумаваць па былой велічы. І неістотна, як яны сябе называлі: арыстакратамі або дэгенэратамі, фашыстамі, рашыстамі або дэмакратамі.

Але рашызм — гэта яшчэ і неабходнасьць заўсёды быць «чорнобаеўскімі хлопчыкамі». У абмен на прыгожую чорную форму. На якой можа быць усё, што Zаўгодна. Калі яны ня бачылі нічога іншага, як ім можа прыйсьці ў галаву, што нешта ня так?

📆 Чытайце Каляндар Бахарэвіча — Разумныя хлопчыкі

«Доўгія, доўгія вакацыі» - гэта выдатны французскі мультсерыял пра жыццё акупаванай вёскі ў Нармандыі падчас Другой сусветнай вайны. Створаны паводле рэальных расказаў дзяцей — сведак і носьбітаў тых страшных падзей.

🎞 Глядзіце "Гаварун" - Доўгія, доўгія вакацыі

Нам так загадалі –
Па цэлі страляць.
Нас так рыхтавалі –
У баі выжываць.

Нам не пагражалі,
Ніхто не кранаў,
Нам проста сказалі:
Вайна! Вайна! Вайна! Вайна!

🎧 Слухайце "N.R.M." - Вайна (2003)

#мова @supermova #каляндар


​​⚔️ Дзе ўшанаваць памяць паўстанцаў Каліноўскага на Беларушчыне?

Нажаль, шмат мясьцін, зьвязаных з паўстаньнем Каліноўскага, рэдка ўзгадваюцца, а імпрэзы на афіцыйным узроўні тут не праводзяцца. Але ўшанаваць памяць герояў можна самастойна – зьдзейніўшы вандроўку па месцах слаўнай мінуўшычыны.

Куды накіравацца? Трымайце падказкі 👇

1️⃣ Капліца на месцы бітвы пры Мілавідах (Берасьцейшчына)
. Тут адбылася адна з самых вялікіх бітваў – зараз пра гэта сьведчаць капліца й два валуны. Адзін зь іх – з рэльефам Кастуся Каліноўскага.

2️⃣ Гранітны крыж-помнік на магіле трох паўстанцаў каля Косава. Вядомыя прозьвішчы двух зь іх – Красінскі й Лукашэвіч.

3️⃣ Шыбельная гара ў Івацэвічах – тут расейскія карнікі вешалі палонных паўстанцаў на соснах. Пасьля паўстаньня мясцовыя жыхары распачалі традыцыю вешаць на тыя сосны абразкі.

4️⃣ Помнік паўстанцам у вёсцы Пагосьцішча Лёзьненскага раёну – ініцыятарам яго стала мясцовая настаўніца. Помнік усталяваны ў гонар апошняга бою паўстанцаў аршанскага атраду 26 красавіка 1863 году.

5️⃣ Помнікі лідэрам паўстаньня ў Сьвіслачы – першы ў Беларусі помнік лідару антырасейскага паўстаньня, тут Каліноўскі скончыў гімназыю. Дарэчы, у Сьвіслачы можна знайсьці яшчэ адно знакавае месца – помнік Рамуальду Траўгуту, які быў адным зь лідараў паўстаньня.

6️⃣ Крыж у гонар 150-годзьдзя паўстаньня на Астравеччыне побач зь вёскай Слабодка у выглядзе гіганцкага мяча, загнанага вастрыём у зямлю. На крыжы выграваваны паўстанцкі пароль «Каго любіш?» на лацініцы й кірыліцы. Наверсе крыжа, на дзяржальне мяча, - выява «Пагоні». Гэта памятны знак усяму паўстаньню.

7️⃣ Магіла паўстанца-студэнта Войцеха Дамарацкага ў Горках, які загінуў у ваеннай сутычцы з расейскімі войскамі.

8️⃣ Магіла паўстанца Яна Луцкевіча ў Менску, якая знаходзіцца на цэнтральнай алеі Кальварыйскіх могілак, непадалёк ад касьцёла.

9️⃣ Помнік паўстанцам ў вёсцы Плябань у Маладэчанскім раёне – тут пахаваныя кіраўнік паўстаньня на Маладэчаншчыне й Вілейшчыне Юльян Бакшанскі, а таксама ягоныя аднадумцы й памочнікі — Рафал Малішэўскі, Людвік Ямант, Леапольд Панькоўскі й пятнаццацігадовы гімназыст Сулістроўскі. Усе яны загінулі падчас бою з царскімі войскамі.

🔟 Месца бітвы ў Налібацкай пушчы ва ўрочышчы Буды, якая адбылася 17 траўня 1863 году. Месца да гэтага часу ніяк не ўшанавана. Старая дуброва, рака побач, цішыня – сюды можна выбрацца на вандроўку з намётамі.

📝 Чытайце артукул -- 10 мясьцінаў у Беларусі, дзе можна ўшанаваць памяць паўстанцаў Каліноўскага

📍Вандруйце па мапе -- Дзе сёньня можна ўшанаваць памяць паўстанцаў Каліноўскага

@supermova #мова #паўстанне #гісторыя #вандроўкі


Тагды толькі зажывеш шчасьліва,
калі над табою Маскаля ўжо ня будзе
!

22 сакавіка 1864 году ў Вільні на гандлёвай плошчы Лукішкі быў публічна павешаны Яська-гаспадар з-пад Вільні, то бок Кастусь Каліноўскі, хаця і з гэтым ягоным імем усё ня так проста. Спачатку яго зьбіраліся расстраляць, але Мураўёў закапрызіў: «нет уж, Вешатель так Вешатель». Давялося прыслухацца...

Нацыятворчыя міты пазарэз патрэбныя любой нацыі, пакуль яна не навучыцца іранізаваць з самой сябе, і якія замінаюць яе праціўнікам. Бальшавікам патрэбны быў вобраз сялянскага героя-паўстанца — але і беларускаму нацыяналізму ён быў патрэбны ня менш. На нейкі працяглы гістарычны момант міт Каліноўскага, здаецца, збольшага задаволіў усіх.

📕 Чытайце кнігу -- Каліноўскі і палітычнае нараджэньне Беларусі

Ведама, можна пагадзіцца з тым, што Каліноўскі сапраўды быў тэрарыст. Але ў такім разе тэрарыст кожны, хто хоча зьмяніць злачынную ўладу. У тым ліку дзед Талаш, Алена Мазанік, Марат Казей, Зоя Касмадзям’янская, маладагвардзейцы кардынала, і цэлы сонм савецкіх ваенна-партызанскіх сьвятых — усе яны ня меншыя забойцы і тэрарысты. І ставячы віртуальныя помнікі Мураўёву і Аляксандру ІІ, трэба ўжо быць пасьлядоўным і ставіць заадно сапраўдныя Івану Жахліваму, царыцы Кацярыне, Сталіну і Гітлеру.

Толькі вар’ят можа аспрэчваць, што Каліноўскі ваяваў на сваёй зямлі супраць захопнікаў-чужаземцаў. Усё вельмі лягічна: бандытамі называлі балахоўцаў бальшавікі і белагвардзейцы, бандытамі называла нямецкае камандаваньне беларускіх партызанаў другой сусьветнай, бандытамі называюць расейцы чачэнскіх інсургентаў, бандытам называюць Каліноўскага некаторыя сучасныя праўдашукальнікі.

🗓 Чытайце Каляндар Бахарэвіча — Помнік на шыбеніцы

Скульптурную кампазыцыю ў памяць пра паўстаньне 1863–1864 гадоў урачыста адкрылі ў Вільні да дня 160-й гадавіны пакараньня сьмерцю Кастуся Каліноўскага. Помнік зьявіўся ў гістарычным цэнтры літоўскай сталіцы, на тэрыторыі францішканскага кляштара.

📝 Чытайце артыкул -- Вільні адкрылі помнік Кастусю Каліноўскаму і іншым паўстанцам


Дзецюкі, няўжо забылі,
Як хацелі волі слаўнай.
Колькі нас ужо ў магіле,
Ў зямельцы ашуканай.

Да і колькі маскалямі,
Будзем з вамі паганяцца.
Ці нарэшце – мужыкамі,
Без абразы называцца
.

🎧 Dzieciuki - Мужыцкая праўда

@supermova #мова #героі #1864


Лятуцеў аб тым, каб і Беларусь была з Захадам.

У творчасьці ўсё рабіў... зь вялікай ступеньню прадуманасьці... Ягоны рацыяналізм найбольш выявіўся ў адстойваньні жыцьцёвых вартасьцяў роднай мовы... у дакладным вызначэньні межаў беларускай зямлі...

📝 Чытайце -- 10 фактаў пра Францішка Багушэвіча, які мог аслабіць нацыянальнае адзінства Расеі

У Нежынскім аддзеле Дзяржаўнага архіву Чарнігаўскай вобласьці захоўваецца асабістая справа Францішка Багушэвіча. Сабраныя ў ёй дакумэнты на 38 старонках сьведчаць толькі аб юрыдычнай кар’еры беларускага паэта на тэрыторыі сучасных Чарнігаўскай і Сумскай абласьцей Украіны.

📝 Чытайце -- Як Багушэвіч хаваўся ва Ўкраіне пасьля паўстаньня 1863-га

«Я заўсёды ўяўляў, а і сёньня цешуся тым перакананьнем, што не хачу быць і ня стаў эгаістам. І чаму ж не хачу прыстасавацца, зьнікнуць, як кропля ў моры, а змагаюся, як вустрыца ў воцаце, з якім яе спажываюць?». Ф.Багушэвіч

📝 Чытайце -- Правілы жыцьця Францішка Багушэвіча

У кожнага чалавека ёсць мясціна, якая яго ачышчае, выгойвае і мацуе. У першую чаргу – гэта месца, дзе чалавек нарадзіўся. Але для ўсіх беларусаў роднымі з’яўляюцца і @54.4513506,26.1721482,14z/data=!4m15!1m8!3m7!1s0x46dc464134573157:0x1e4b7694ed2c854!2sKushlyany,+Hrodna+Region,+Belarus!3b1!8m2!3d54.4625267!4d26.2032997!16s%2Fg%2F11gfddydgd!3m5!1s0x46dc47c9cc919ce1:0x4cb3c877af2989df!8m2!3d54.4412725!4d26.1761928!16s%2Fg%2F1q5bm4x3s?authuser=0&hl=en&entry=ttu' rel='nofollow'>Кушляны Смаргонскага раёна Гродзенскай вобласці. Бо менавіта Кушляны далі моц Францішку Багушэвічу, а ён умацаваў наша з вамі агульнае імя – “беларусы” і абудзіў наш сапраўдны голас і годнасць роднай мовы. З паэтычных зборнікаў Багушэвіча “Дудкі беларускай” і “Смыка беларускага” пачалося нацыянальнае адраджэнне беларусаў і аднаўленне ў новым часе беларускай дзяржаўнасці.

📚 Чытайце на Беларускай палічцы -- кнігі Францішка Багушэвіча

📍 Прыязджайце ў Музей-сядзіба Францішка Багушэвіча «Кушляны»! Можа тут вы знойдзеце адказы на пытанні, якія даўно шукалі…

▶️Глядзіце VEDAJ.BY -- Кушляны - Музей-сядзіба Францішка Багушэвіча, 1896 год

@supermova #мова #кушляны


Першы прамовіў "Беларусь" так, што гэта пачулі!

🥳 ​​21 сакавіка 1840 - нарадзіўся Францішак Багушэвіч, беларускі паэт, адзін з інсургентаў падчас паўстаньня 1863—1864 гадоў.

І ў той самы час: «меўшы розум не скацінны, як знаць волю мы павінны?» — пытаньне труса, які можа й ня хоча, але размнажаецца... Вось дзе дастаеўскі зарыты, у пяшчотных абдымках зь някрасавым.

Тое, пра што замежныя філёзафы загавораць бліжэй да сярэдзіны ХХ стагодзьдзя, беларускі пісьменьнік Багушэвіч выказаў яшчэ ў другой палове ХІХ-га.

©️ Паэмаю ў прозе «Кепска будзе» Багушэвіч запачаткаваў у новай беларускай літаратуры жанр «турэмнага дзёньніка». На жаль, дагэтуль актуальны — бо «нявінных памежы нас шмат», расейскія сьледчыя ў кабінэтах калышуць нагамі, выбіваючы зь беларусаў беларускі дух, а БТ ды «Савецкая Беларусія» не стамляюцца паўтараць, што, напрыклад, 19 жніўня 2010 году:

«Такіе-то людзі
Урадніка білі, цягалі за грудзі;
Прызналіся самі, і як, і чым білі,
І зналі самі, што закон праступілі
Супроці начальства, законнай уласьці
І змовілісь вёскай урадніка ўкласьці!»

Турма для аўтара — ня толькі астрог, турма для яго — сам беларускі горад зь яго судзьдзямі, жыдамі, маскалямі і нават немцамі, бо гэта там чыніцца несправядлівасьць, туды ўцякаюць тыя, каго Багушэвіч хацеў навярнуць у сваю веру, там адседжваюцца тыя, каго бог мусіў бы delete. Нават каб здабыць справядлівасьці, трэба пастаяць у чарзе, «трэйчы адведаць Вільню, сем раз — Ліду». Горад — гэта вораг зямлі, вораг маладога беларускага нацыяналізму, бо забірае ў нацыянальнага руху рэсурсы, умэнт нішчыць тое, што сорак год стварае, пайшоўшы ў народ, бедны паэта;

Нездарма пра горад Багушэвіч піша тымі самымі словамі, што й пра астрог:

©️ «Не люблю я места, па-расейску горад,
Надта там цяснота і вялікі сморад».

І вось у адным горадзе — ці то ў Лідзе, ці то ў Вільні, а хутчэй за ўсё, у Менску — неяк раніцай зьявіўся чалавек з дудкай. І зайграў. Працяг мы ведаем.

🏦 Чытайце Гамбурскі рахунак Бахарэвіча — Бог ня роўна delete

🆕 Глядзіце "Вусы Багушэвіча" — Першы прамовіў "Беларусь" так, што гэта пачулі

📕 Чытайце на Беларускай палічцы — Дудка беларуская

@supermova #мова #кушляны


Дзе ён мой Гомель?

😜 21 сакавіка 1562Гомель атрымаў герб «у чырвоным полі срэбны крыж».

Геральдычны сымбаль Гомелю, нададзены месту вялікім князем літоўскім Жыгімонтам Аўгустам.

🎧 Слухайце падкаст "Так склалася гістарычна" — Гісторыя Гомеля ад мамантаў да сучаснасці

🤷 У сучаснай Беларусі зь невядомых прычынаў 16 ліпеня 1997 статус афіцыйнага геральдычнага сымбалю Гомелю атрымаў пазьнейшы расейскі герб

▶️Глядзіце Гісторыю пад знакам Пагоні — Падземны Гомель. Забытае сярэднявечча

“Для тых, хто даўно цікавіцца гісторыяй Гомеля, гэтым мультфільмам мы не адкрыем новых амэрык. Аднак для большасьці гамяльчан, не кажучы ўжо пра жыхароў іншых мясьцін Беларусі, многія падабраныя факты стануць адкрыцьцём. Калі Румянцаўская эпоха, хаця б на ўзроўні стэрэатыпаў, нашымі землякамі засвоена, то часы, якія папярэднічалі ёй, часта ўяўляюцца цёмнымі, гэткай ахутанай змрокам terra incognita. Мы будзем толькі ўсьцешаны тым, што здолеем прыўзьняць для іх заслону часу, зацікавіўшы гісторыяй роднага горада розных пэрыядаў” – адзначыў адзін са сцэнарыстаў фільма, вядомы гомельскі пісьменьнік-постмадэрніст Сяргей Балахонаў.

▶️ Глядзіце Visual History — Тысячагадовая гісторыя Гомеля за 5 хвілін.

Дзе ён мой Гомель? Мой любы Гомель,
Дзе месячык на дахах спаў.
Яго я назаўжды запомніў,
Хоць ледзь не цэлы сьвет спазнаў.


🎵 Слухайце Алеся Чумакова — Мой любы Гомель

@supermova #мова #гомель #вкл


Сёння — дзень нараджэння Мойшэ Кульбака. Ён адзін з прадстаўнікоў (не)расстралянай паэзіі.

Прынеслі вам адзін з ягоных вершаў, у якім жыцця столькі, што ўсім катам на зло.

@supermova #мова


Як беларуская парыжанка пісала пра фемінізм.

✨ 20 сакавіка 1916 году нарадзілася Ніна Абрамчык, беларуска ў выгнаньні, якая ўзьняла жаночае пытаньне й сьмела пачала барацьбу за правы беларускіх жанчын.

Ніна Абрамчык, паэтка, пісьменьніца, фалькларыстка, грамадзка-палітычная дзяячка, была жонкай Міколы Абрамчыка, старшыні Рады БНР, але ніколі не хавалася ў яго ценю. У вайну спадарыня Абрамчык разам з мужам заснавалася ў Парыжы й працягвала дапамагаць яму ў ягонай незалежніцкай актыўнасьці. Ніна стала старшынёй Аб’яднаньня беларускіх жанчын у Францыі й прыняла ўдзел у Міжнародным кангрэсе “La Vіe des Mères” (“Мацярынскае жыцьцё”), арганізаваным увесну 1947 году Жаночым грамадзянскім і сацыяльным хаўрусам.

▶️Глядзіце «Падарожжа дылетанта» — беларускі «Парыж» шляхцічаў Завішаў

Ніна Абрамчык была пазначана як прадстаўніца й выступоўца ад Беларусі: арганізатаркі кангрэсу не запрасілі афіцыйных асобаў ад БССР/СССР, не збаяліся крытыкі з боку камуністаў і савецкай амбасады, а далі голас беларусцы ў выгнаньні.

Вынікам выступу стаў сьмелы артыкул Ніны пад назвай “La Mère bіélorussіenne” (“Маці-беларуска”), які зьмясьцьцілі у міжнародным часопісе La Femme dans la vіe socіale (“Жанчына ў сацыяльным жыцьці”). Часопіс выдаваўся ў Парыжы Жаночым грамадзянскім і сацыяльным хаўрусам - рухам, які стаяў на пазыцыях сацыяльнага каталіцызму й змагаўся за палітычныя правы й права сямейнага галасаваньня.

Тэкст Ніны Абрамчык артыкуляваў жаночую тэму й пытаньне жаночых правоў, гучаў моцным незалежніцкім, антысавецкім, антыкаланіялісцкім, перш за ўсё пацыфісцкім пасланьнем. Аўтарка пачала артыкул з апісаньнем жудасных наступстваў вайны, якія асаблівым цяжарам кладуцца перадусім на ўсіх маці. Але мацеркі нацыяў, пазбаўленых незалежнасьці, пакутуюць удвая, бо падтрымка з чужынскай мэтраполіі заўжды спазьняецца.

📝 Чытайце артыкул — Невядомая спадчына Ніны Абрамчык

Ніна Абрамчык сьмела й праўдзіва падкрэсьлівае, што жанчыны становяцца першымі ахвярамі эканамічнай мізерыі й слабасьці дзяржавы, жанчыны ў Беларусі пасьля вайны літаральна выцягваюць хвалёную савецкую эканоміку на сваіх сьпінах.

Напрацягу жыцьця спадарыня Абрамчык дасьледвала беларускую жаночую традыцыйную культуру. У 2000 годзе дасьледніца напісала артыкул пра гісторыю й значэньні колераў у беларускай культуры “Couleurs de Bіélorussіe” (“Колеры Беларусі”).

▶️Глядзіце цыкл лекцый - Беларускі традыцыйны строй

#мова @supermova #бнр #культура

20 ta oxirgi post ko‘rsatilgan.