Генеалагічная дрыгва

Пазапланавы пост нянавісці да НГАБ, які ўсімі праўдамі і няпраўдамі спрабуе пасунуць Фанаграмархіў з першага месца майго архіўнага антырэйтынгу.

Я бачыла паведамленні пра тое, што масава прыходзяць адмовы на сканы. Я ў курсе кадравай сітуацыі, закрыцця чацвёртага сховішча і чарговага рамонту (але быць у курсе — не значыць зразумець і дараваць). Таму, калі 3 тыдні таму я падала заяўку на сканы з 10 спраў, то была маральна гатовая, што па некаторых будзе адмовf.

У той жа дзень у адным з чацікаў мы сумна жартавалі, што такімі тэмпамі сканы будуць рабіць з адной справы з дзесяці.

Дык вось. Сёння прыйшоў афіцыйны адказ, які перасягнуў усе самыя смелыя чаканні.

0. Нуль сканаў з нуля спраў з шасці розных вопісаў пяці розных фондаў. Нуль, Карл!

...не прошли технического оформления и в соответствии с Правилами работы государственных архивов, утвержденными постановлением Министерства юстиции Республики Беларусь от 31 августа 2022 г. №119, не выдаются из архивохранилища для использования

І не, мяне ніяк не абнадзейвае вось гэты пасаж:

Доводим до вашего сведения, что после выполнения плановых работ работниками государственного учреждения «Национальный исторический архив Беларуси» рассматривается возможность осуществления работ по техническому оформлению указанных вами дел.

Проста таму, што рэстаўрацыю адной са спраў (пасля адмовы ў выдачы ў ЧЗ нават па заяве на імя дырэктара) я чакаю без малога... 10 гадоў.

Раней сітуацыя была сумнай, цяпер жа — бліжэй да катастрафічнай. Складваецца ўражанне, што галоўная праблема архіва, паводле самога архіва – гэта дакучлівыя даследчыкі, якія звяртаюцца ў архіў з грашыма і без і перашкаджаюць рабіць рамонт.

Таксама мяне вельмі замілоўвае спасылка на пастанову Мінюста ад 2022 года. Таму што заяўку на сканы 3 з 10 вышэйзгаданых спраў архіў без праблем прыняў і выканаў 4 месяцы таму. У 2024. І яшчэ як мінімум двойчы да гэтага, і гэта толькі па маіх заяўках, і толькі тое, што я памятаю.

Так і хочацца спытаць: ці азначае гэта, што НГАБ за апошнія два гады свядома і сістэматычна парушаў пастанову Мінюста? Ці ўсё ж такі цяпер адбылася жудасная памылка?

Калі хтосьці ўжо звяртаўся з падобнымі пытаннямі, ведае, як правільна іх сфармуляваць, ці хоча спытаць разам за мной — запрашаю ў каменты ці ў асабістыя.

Рубрыка «ААН пазапланавы».

Паглядзела, што яшчэ ёсць цікавага для беларусаў у AAN, і толькі з тых спраў, для якіх ёсць сканы анлайн, у мяне хвілін за 15 атрымаўся вялікі спіс для чытання на любы густ. Тут і перапіскі, і даклады, і дакументы, і газетныя выразкі, і статыстыка, і шмат чаго іншага (месцамі нават на французскай ці нямецкай).

AAN 2/40/0/2/28 Problem białorusko-litewski na Konferencji Pokojowej, stosunki polsko-białoruskie. Petycje deklaracji, rezolucje, korespondencja. 1919-1920.
Справа пачынаецца з петыцыі дэлегацыі ўрада БНР з экскурсам у гісторыю. На англійскай, падпісана Луцкевічам А. Далей тое ж самае, але на французскай і з пячаткай Міністэрства загранічных спраў.

Пара цытат:

By a kind of strange anomaly of fate the civilized world takes interest in the destiny of a multitude of nations with a feeble and scanty population, but no voice raises itself on behalf of the 12 millions of White Ruthenians, whose country has been ruined by the war and torn to pieces.

The country is in complete desorganization, the intellectual leaders of its political reorganization having been forced to flee before the Bolshevistic terror. All intellectual and cultural life has been destroyed, but the imminent danger of an establishment of Bolshevistic power, alien by nationality and spirit, threatens the country with a still more complete ruin, with economical destruction and famine. Owing to circumstances not dependent upon their will, the White Ruthenians have been deprived of the possibility of upholding their independence by the force of arms. Nor is it on the latter they actually rely, but on their right, based on which they herewith address themselves to the Conference of Peace with the urgent request to favour the legitimate claims of the people of White Ruthenia for a political independency. Even the Government of the Soviets acknowledged them after its occupation of the country.

The fate of a population of 12 millions, which has plainly expressed its longing for a free and independent existence, must not depend on the good will of the Government of Moscow, nor can it be considered as an internal affair of Russia. Yet, the independence of White Ruthenia will never be assured without international guarantees and for this reason the Government of White Ruthenia, represented by the Council of Ministers, appeals to the Congress of Peace with the request of taking up the question of the White Ruthenian nation and assist the latter in the organization of an independent state, within its ethnographical and historical limits, and of admitting at the Congress the presence of a delegation from the people of White Ruthenia, to represent their interests and furnish the necessary informations. Grodno, 22 January 1919

А вось у AAN 2/3/0/9.2/192 Litwa, Suwalskie, Białoruś (rezolucje ludności w związku z zajęciem Wilna przez wojska polskie) [1919] з 208 старонкі пачынаюца імянныя спісы гміны Васілішкі (Лідскі павет)

Ці вось такое: AAN 2/349/1/4.3/140 [Osoby podejrzane o działalność komunistyczną lub szpiegowską. Album z fotografiami i fotokopiami dokumentów.] Велізарны фотаальбом, без прывязкі да геаграфіі, але на таблічках сярод усяго іншага чытаецца Слонім, Брэст, Гродна, Баранавічы ігд.

У суседняй справе AAN 2/349/1/4.2/122 [Komuniści zmarli w latach 1938 - 1939. Korespondencja, kwestionariusze, zaświadczenia, fotografie, notatki. Tom IV. W-Ż] менш фота, больш дакументаў, нават ёсць карткі з адбіткамі пальцаў. Таксама сустракаюцца людзі як мінімум з Брэсцкага і Кобрынскага паветаў.

Спіс можна паглядзець тут (будзе папаўняцца), ці ў каментарах.

LVIA 567-26-910 Дело о снятии иконы в классе Слуцкой женской гимназии Струковского и о кощунстве над ней 1911

Як і ў мінулых справах (Ліга, самагубствы, Даўгінава) не апошнюю ролю тут граюць чуткі і прэса. Як і жаданне знайсці казла адпушчэння, у выніку чаго дурное дзіцячае свавольства скончыцца крыміналкай, а гімназію і ўвогуле закроюць.

Цяпер па парадку.

Слуцк, 1911 г., у горадзе дзве гімназіі: мужчынская і прыватная жаночая, як мінімум святар-законанавучальнік у іх адны на дваіх. 11 лютага той дакладвае дырэктару мужчынскай Якушэвічу, што ў жаночай знікла ікона, і нібы каталічкі кідалі яе па класе і закінулі на печ. Якушэвіч у абыход дырэктара жаночай паведамляе аб выпадку Папячыцелю ВНА.

Як пазней высветлілася, вучаніца 6 класа Марыя Мысліцкая прыйшла з раніцы адцерці сваё імя са сцяны ў класе Закона Божага для каталікоў, у якім чамусьці вісела праваслаўная ікона (дырэктар тлумачыць гэта тым, што ніхто не прасіў яе замяніць). У класе было яшчэ дзве дзяўчыны, ім стала цікава бліжэй зірнуць на ікону, Мысліцкая зняла яе са сцяны, але з-за званка павесіць назад не паспела, таму схавала ў шафку для рукадзелля, якая стаяла побач. Праз тры дні настаўніца знайшла там ікону цэлай і непашкоджанай. Педсавет пастанавіў абмежавацца вымовай і паніжэннем бала за паводзіны да 3.

Струкоўскі дае такую характарыстыку: «выпадак сам па сабе быў малаважны і зусім не меў характару якога-небудзь зневажання». Якушэвіч дадае, што апытваў тых, на чые словы спасылаўся святар: «На маё пытанне, ці самі яны бачылі, як вучаніцы-каталічкі здзекаваліся з абраза, ці чулі ад іншых, абедзве вучаніцы адказвалі, што самі гэтага не бачылі, але чулі ад іншых у класе; ад каго менавіта, не памятаюць; некаторыя казалі, быццам каталічкі нават плявалі на абраз, тапталі нагамі, іншыя ж (праваслаўныя) абвяргалі першых». А таксама, што Мысліцкая, «ніякага здзеку з абраза, паводле яе слоў, сабе не дазваляла, будучы перакананая, што Ісус Хрыстос адзін у каталікоў і праваслаўных». Выснова Якушэвіча: «кашчунства ў дадзеным выпадку не было, а была толькі недарэчная цікаўнасць».

Праз два месяцы Папячыцель раптам успомніць пра гэты інцыдэнт і загадае яшчэ раз пашукаць у гэтай справе кашчунства (хіба ўсё ж завалялася дзесьці), правесці педсавет і даслаць яму копію пратакола. Другі педсавет (у які ўваходзіць і святар) салідарны з рашэннем першага, але ўспамінае пра яшчэ пра дзвюх дзяўчынак (Пласкавіцкая і Жалнеркевіч), што прысутнічалі ў класе, хаця на той момант Жалнеркевіч, як і Мысліцкая, у гімназіі ўжо не вучылася.

Выпадак №2.

2 сакавіка каля калодзежа знойдзена іншая і ўжо сапраўды пашкоджаная ікона. Даводзіцца падключыць паліцыю, выпадак даходзіць да Губернатара (у якога дзяўчынкі з выпадку №1 ператвараюцца ў «фанацічак-полек») і Міністэрства народнай асветы (якое ахрысціць абодва выпадкі «праявай рэлігійнага фанатызму»).

У роўнай меры падазраюць як дзвюх вучаніц-яўрэек, так і прыслугу, якая не атрымала ўзнагародных грошай. Шмат перапісак і гучных слоў, але ў выніку следчы закрывае справу «за не выяўленнем вінаватых». Але шуміха ўжо паднялася. У газеце «Мінскае слова» выходзіць артыкул: нібы Мысліцкая і яшчэ 3 дзяўчынкі (якія ў расследаванні нават не згадваліся) ікону знішчылі, а ў сакавіку ікону з таго ж класа апаганілі «полькі-гімназісткі 7 класа (нявесты 17-19 гадоў)». Плюс цудоўная фраза «вучаніцы названай гімназіі па вечарах позна гуляюць па горадзе, наведваюць кандытарскія і наогул паводзяць сябе не так, як належыць вучаніцам», і пляваць, што факты з рэальнасцю банальна не сыходзяцца.

Наверсе патрабуюць крыві, увосень у гімназію адпраўляецца праверка з мінадукацыі рэвізор, а з ім следчы па найважных справах і пракурор. Ніхто, вядома, нічога не знаходзіць, але для выгляду хоць нешта трэба зрабіць, таму вырашана: 1) гімназію закрыць у канцы навучальнага года 2) ...парам-пам-пам... прыцягнуць да крымінальнай адказнасці па арт. 73 тых трох дзяўчат з выпадку №1.

Маралі не будзе.

Расчытка з усімі прозвішчамі/перапіскамі/планамі/дагаворамі тут.

Падрабязнасці пра артыкул у газеце і артыкул з Укладання аб пакараннях у каментах ⬇️

І яшчэ пра ААN — у 1990-я палякі выкупілі справы ня толькі з КДБ, але і з 13 розных архіваў Беларусі, Расіі і Украіны. Поўны спіс можна ўбачыць тут, кожны архіў = асобны вопіс. Атрымалася паглядзець на 4 справы з вопісаў з беларускімі архівамі (тры з занальніка ў Маладзечна і адна з архіва Брэсцкай вобласці):

AAN 2/2478/0/3/977 (Занальны дзяржаўны архіў Маладзечна 5-1-262) Wykaz obywateli pracujących w instytucjach wojskowych i osób pozbawionych prawa przebywania w strefie przygranicznej 1938
1-4 — Список граждан работавших в военных организациях (61 человек)
5-6 — Отчет сыщика жандармерии Госинского Владислава за время маневров осенних (14.08-11.09.1938)
15.08 задержаны Латыш Иван Иосифович (дер. Кобылянка в. Голубицкой), Заяц Петр Лукич (дер. Углы в. Голубицкой), Пиминон? Евдокия Павловна (д. Бобровщина в. Плиса)
17.08 два солдата критиковали офицеров
18.08 ... в районе маневров крутится некий безработный Карась Александр из д. Каменицы вол. Изабелин Волковыского у. Задержаны в Голубичах Лупчонок Трофим Гилярович, дер. Королево вол. Голубицкой и Редько Антон Исидорович дер. Королево в. Голубицкой
21.08 Мосеенок Николай Николаевич (кол. Козлы Порплиской в.) и Глинский Антон Петрович (Масловиче Порплиской в.)24.08 ...у Конона Андрея есть много военной одежды
25.08 Задержаны Барыло Иосиф Иванович (д. Ситцы Большие Парафьяновской в.)
29.08 Задержаны Фельдман Файтель Иоселевич (д. Плиски Парафьяновской в.) и Соркин Иосель Израилович (прож. в Глембоком ул. Варшавская 27)
03.09 Задержан Чуйвид Мариан? (д. Лодосье вол. Комайской), Мадейшис Витольд (д. Старгуны Годуцишской вол.) не давал солдатам пить и не хотел говорить по польски
08.09 ...относительно настроения населения, то отношение к военным плохое там, где проживают литовцы
7-9 Список граждан лишенных права пребывания в приграничной полосе 1938
10 Пропуска для граждан имеющих право пребывания в районе во время осенних маневров (17 человек)


AAN 2/2478/0/3/1012 Wykaz szeregowych PP pow. wilejskiego władających obcymi językami 1939 (Занальны дзяржаўны архіў Маладзечна 10-1-220)
Вокладка: 74 арк., справа ААН: 10 арк.
Пад замежнымі мовамі таксама маюцца на ўвазе беларуская і руская
2 — Куранец
3 — Вязынь
4-5 — Крывічы
6 — Вішнеў
7-11 — розныя спісы


AAN 2/2478/0/3/1054 Działalność komunistyczna na terenie woj. wileńskiego. Meldunki informatorów. Korespondencja Komendy PP 1933 (таксама Маладзечна, арыгінальная сігнатура невядома)
1-2 — камуністычныя ячэйкі ў вёсках Турэц і Маркава Беніцкай гміны
3-4 — Nota konfidencjonalna, Informacje o ruchu w organizacji komunistyczne, konfidant Bienicki Jan. Да ячэйкі належаць Сарачынскі Ян сын Міхала, 27 гадоў; Слуцкі Аляксей сын Антона, 24 гады; Навейка (пазней Нарэйка) Іосіф сын Ігнація, 22 гады; Шастоўскі Канстанцін сын Міхала, 20 гадоў; Тышкевіч Міхаіл сын Яна і Марыі, 19 гадоў, усе з Маркава. Ёсць кантакт з ячэйкай з Хатуцічаў праз Пятра Бобрыка. Заскавічы — Кірыла Шчасны, Турэц — Сарока Шымон і Сарока Павел5 — тое ж самое, konfidant Rybak Jan. Згадваюцца Крачкоўскі, Нямцэвіч і Мальскі + станцыя Уша
6 — тое ж самое, згадваюцца Крачкоўскі Антон, жанаты на нейкай Казура з вёскі Карповічы, жонка мае брата Яна...
усяго 29 старонак


Вопіс 4 называецца Państwowe Archiwum Republiki Białoruś, але справа, якую я глядзела — насамрэч з архіва Брэсцкай вобласці
AAN 2/2478/0/4/1496 Wykaz imienny szeregowych policjantów pow. brzeskiego 1938 (Брэст 93-4-773)
Асабовыя спісы розных паліцэйскіх участкаў: імя, прозвішча, пасада, асабісты нумар, каментарыі

PS Дадала некалькі прапушчаных імёнаў у таблічку з папярэдняга паста (і перацягнула ўверх, каб былі асобна ад тых, якія з базамі ажаніліся): у асноўным гэта перабежчыкі ў СССР, у базах амаль нікога няма (а калі і ёсць, то па іншых справах), хоць тэрміны там вялікія

Неяк незаўважна прайшла навіна пра справы з архіву КДБ.

Калі коратка, то нейкім чынам у 1997 палякам удалося выкупіць у КДБ РБ ксеракопіі спраў рэпрэсаваных (у асноўнай масе тыя, дзе ў абвінавачаных нацыянальнасць = паляк), усяго 949 спраў, у якіх нічога не закрыта і не замазана. А ксеракопіі гэтыя і дагэтуль захоўваюцца ў Варшаве ў Archiwum Akt Nowych (звычайны архіў, даступны для ўсіх жадаючых, толькі анкетку запоўніць).

Вопіс на шукайвархівах: Główne Archiwum Operacyjne Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego w Mińsku

Праблема вопісу ў тым, што ў назвах спраў пазначаны толькі імя, прозвішча, абвінавачанне і год. Ні імя па бацьку, ні геаграфічнай прывязкі. Плюс дахалеры і яшчэ трошкі спраў з назвамі фармату «Akta karno-śledcze w sprawie X i 71 innych Polaków...», і пра прозвішчы гэтых 71 можна толькі гадаць.

АЛЕ.

У кожнай справы ў доп. дадзеных ёсць поле Sygnatura dawna
са значэннямі фармату 14533-s BII/45/F. Дык вось, гэтая першая лічба з постфіксам з'яўляецца сігнатурай справы КДБ (гэта не мае фантазіі, інфармацыя правераная). А гэта значыць, што па гэтым нумары можна шукаць па базах рэпрэсаваных, каб разумець пра каго і пра якую мясцовасць ідзе размова ў кожнай справе.

Тут прыйшло заканамернае жаданне «ажаніць» вопіс ААН і базы рэпрэсаваных.

Вынік тут: https://docs.google.com/spreadsheets/d/1PCsAaNZbpNwZekqJdSKy_Fvr7OOPnXs0XVjZyBGYrlg/edit?usp=sharing

• Усяго 2205 2218 чалавек (гэта няпоўны спіс)
• З 949 спраў хаця б адно супадзенне ў базах знайшлося для 904
• Асноўнай крыніцай дадзеных быў Открытый список, ён выдатна дазваляе скормліваць нумар справы ў радок запыту (дадзеныя на рускай)
• Але там няма картатэкі Сталіна, прыйшлося падцягваць і яе (дадзеныя на беларускай)
• У выніку ў канчатковым дакуменце мешаніна рускай і беларускай, улічвайце гэта пры пошуку
• Абсалютная большасць спраў (з постфіксам -с) адносіцца да тых, хто пражываў у Мінскай вобласці (па месцы нараджэння геаграфія крыху больш разнастайная)
• Ёсць пара залётных спраў з постфіксам -П, гэта УКДБ Віцебскай вобл. Яшчэ адна з постфіксам -сн аказалася з Магілёўскай вобл. Яшчэ з дзясятак без прэфікса — тут я не стала варажыць на кававай гушчы, гэта пакуль прабел (УКГБ Брэста і Віцебска + справы перебежчыкаў)
• Я не гарантую правільнасць кожнага запісу, склейвала гэта ўсё я зразумела не ўручную і кожны радок не звярала. Плюс 100% вядома, што ёсць і памылкі з боку палякаў у плане старых нумароў, назваў і дат, але тут пакуль на рукі справу не атрымаеш — не даведаешся. Пра памылкі, памылкі друку ў базах і тое, што яны няпоўныя я спадзяюся тлумачыць не трэба

LVIA 567-1-1439 Дело о самоубийствах среди учеников 1904 год

І зноў падманлівая назва. Насамрэч зборная салянка здарэнняў па акрузе (ад, уласна, самагубстваў да затрымання паліцыяй за тое, што не зняў фуражку падчас гімна). Плюс сюды заблудзілі справаздачы аб літаратурных вечарах і навучальным годзе з Ковенскай губерні.

Але справа значна аб'ёмней і цікавей, чым падобная ёй LVIA 567-3-377. Па тых жа суіцыдах тут не толькі першапачатковыя данясенні, але і дакументы на вучняў і спробы дырэктараў аднавіць храналогію і разабрацца ў сітуацыі з дапамогай унутранага расследавання. Ну ці прыкрыць уласныя тылы, зваліўшы ўсё на сям'ю/спадчыннасць/хваравітае самалюбства/няправільную будову чэрапа. У адным выпадку нават прыкладзены неананімны ліст ад зацікаўленай асобы з гучным прозвішчам фон-нешта-там, у якім тлумачыцца яго версія падзей і іншыя грахі гімназічнага кіраўніцтва.

Дарэчы, самагубстваў тут 6 (5 хлопцаў і 1 дзяўчына, усе з рэвальвера) + адно няўдалае (хлопец, таксама з рэвальвера)

Пара цытат:

"Родной брат самоубийцы страдал прогрессивным параличом мозга и умер в 30-летнем возрасте", поэтому ученика "мог внезапно побудить к самоубийству приступ тоски, к которой он в силу наследственных влияний, был предрасположен" (дзе сувязь, Карл)

Cтарший брат и младшая сестра — нервно больные, только брат артиллерийский офицер единственный нормальный член семьи, но и он по его словам страдает галлюцинациями

..обладал неправильным строением черепа и ненормальностями в головном мозгу, а потому причиною самоубийства его были признаны эти ненормальности мозга и ученик был похоронен по обрядностям православной церкви

Отец не прочь был бы определить его [сына] в военное училище, боясь влияния высших учебных заведений

А далей я не буду нават спрабаваць укласціся ў ліміт сімвалаў, таму падрабязней можна пачытаць у тэлеграфе (я вам больш скажу, я і там у ліміт два разы ўперлася, таму тры часткі). І так як лісты ў справе ідуць у адвольным парадку, як храналагічна, так і па выпадках (першае данясенне можа быць на адным лісце, а другое праз 40 старонак), то я дазволіла сабе вольнасць згрупаваць выпадкі па катэгорыях, а ўсярэдзіне іх па алфавіце па прозвішчах.

Частка 1
Самоубийство
1. Вейсбрем Исидор (Гродненская гимназия)
2. Иванов Алексей (Двинское реальное училище)
2.1 Господину Товарищу прокурора по Двинскому Городскому участку от Владимира Николаевича фон Будберга
3. Корначевский Порфирий (Пинское реальное училище)
4. Лясковская Мария (Минская женская гимназия)
5. Петров Александр (Минская гимназия)

Частка 2
Самоубийство
6. Сим Николай (Виленское реальное училище)
Попытка самоубийства
1. Томилин Георгий (Виленская 2-ая гимназия)
Утонувшие
1. Кунда Станислав (Гродненская гимназия)
2. Пискло Вацлав (Брестское приходское училище)

Частка 3
Отец и (не)заряженный револьвер
1. Лукьяненко Владимир (Минская гимназия)
2. Сколимовский Болеслав (Брестская гимназия)
Смерть от болезней
1. Жукович Николай (Брестская гимназия)
2. Зберановский Вацлав(Слуцкая гимназия)
3. Рыбинский Ксаверий (Слуцкая гимназия)
4. Шемет Владимир (Пинское реальное училище)
5. Шубкин Георгий (Брестская гимназия)
Задержание полицией
1. Барановский Николай (Виленское среднее химико-техническое училище)
Уход из дома
1. Герасимов Константин (Минская гимназия)
2. Ефимов Николай (Виленское 2-ое городское училище)
3. Лупач Станислав (Виленская 2-ая гимназия)
4. Шипица Илья (Виленская 1-ая гимназия)
Спасение утопающих
1. Лис Владимир и Грицук Никита (Каменец-Жировицкое народное училище Гродненской губернии)
Прочее

1) Ученики обязаны всегда быть в одежде установленной формы, не исключая и каникулярнаго времени.
2) Верхнюю одежду воспрещается носить в накидку не только в осеннее и зимнее время, но и в остальныя времена года, если по состоянию погоды верхняя одежда оказывается нужною.
3) Разговорным языком как в стенах заведения, так и на улице и вообще в публичных местах должен быть язык русский.
4) Ученикам строго воспрещается посещать маскарады, клубы, трактиры, биллиардныя, пивныя и другия подобныя заведения.
5) Посещение театра и цирка в учебное время разрешается учащимся только в воскресные и праздничные дни, а также накануне этих дней; посещение же концертов может быть разрешено и в другие дни недели. Во всех этих случаях ученик обязан иметь на то разрешение инспектора.
6) Посещать театр во время представлений опереточной труппы, а равно и места таких публичных зрелищ, посещение коих будет признано учебным начальством неудобным для учеников, безусловно воспрещается.
7) Воспрещается ученикам занимать места в галлерее и креслах первых трех рядов
8) Во всех общественных собраниях ученики должны быть в форменном полукафтане (мундире); в той же Фрме они должны являться в театр, концерт, цирк и т.д.
9) Посещение публичных лекций дозволяется ученикам не иначе, как с разрешения начальства заведения.
10) Не дозволяется ученикам быть на станции железной дороги без разрешения
11) С 15 августа по 1 мая выход из квартиры дозволяется ученикам в учебные дни до 7 часов вечера, а в праздничные и в предпраздничные дни, равно и в дни рождественских и пасхальных вакаций, а также в последние три дня масляной недели - до 8 час. вечера; в июне и в июле месяцах ученикам разрешается гулять на улицах и городских площадях не позже 10-ти часов вечера. На гуляньях и во время музыки в городском саду дозволяется ученикам оставаться и долее 10-ти часов, если они будут находиться там с родителями или родственниками. По уважительным причинам отпуск из квартиры может быть разрешен ученику и на более продолжительное время, но не позже 12-ти часов ночи. Каждый раз в таком случае ученик обязан иметь разрешение инспектора гимназии.
12) Катанье зимою на коньках разрешается ученикам до 5 1/2 часов по полудни и при том только на том катке, который будет указан начальством гимназии.
13) Езда на велосипедах тем ученикам, которым она не будет воспрещена, не дозволяется в городском саду, по Соборной улице, по улице гр. Муравьева и на всех тротуарах.
14) В летнее время посещение загороднаго сада «Аркадия» разрешается ученикам лишь в сопровождении родителей или родственников.
15) Катанье в лодке по р. Неману без старших может быть разрешено лишь по особой письменной просьбе об этом со стороны родителей и опекунов, при чем в этой просьбе может быть испрошено разрешение на весь летний сезон.
16) Воспрещается ученикам купаться на открытых местах р. Немана, а равно выплывать на средину реки из купалень.