#opinion | Меркаванне VS перакананне
Абмен меркаваннямі часта сканчаецца сваркай. Упэўнены, вы таксама гэта заўважылі. А ўсё таму, што людзі насамрэч абменьваюцца не меркаваннямі, а перакананнямі. Між імі танюткая грань, але прынцыпывая розніца:
МЕРКАВАННЕ — ГЭТА найперш ПРА ФАКТЫ, ПЕРАКАНАННЕ — ПРА ЭМОЦЫІ, пра веру.
Да любога меркавання лёгка можна дадаць «... але я магу памыляцца». Перакананні ж вельмі рэдка суправаджаюцца згодай на існаванне хаця бы тэарэтычных альтэрнатыўных варыянтаў. Бо перакананні зробленыя з эмоцый.
Калі людзі вырашылі абмяняцца перакананнямі, значыць яны ўзяліся абгрунтаваць справядлівасць сваіх эмоцый. Гэта рацыяналізацыя ў чыстым выглядзе — падбор аргументаў пад гатовы адказ.
Аспрэчыць апраўданасць эмоцый апанента заўсёды выглядае як пагроза ягонай ідэнтычнасці і выклікае даволі заканамерную агрэсію. Агрэсія ж, у сваю чаргу, служыць 100-адсоткавым пацверджаннем уласнай праваты, бо не ўспрымаць свае эмоцыі як прыкмету ісціны надзвычай складана. Так кола замыкаецца.
Меркаванне ж паводле азначэння ня тоеснае ісціне, бо гэта вынік рэфлексіі, якая яшчэ ня скончаная. Прынамсі так павінна быць.
Перакананне, безумоўна, можа быць справядлівым і нават ісцінным. Праблема ў тым, што калі яно такім НЕ з'яўляецца, то усё адно не дапускае свайго выпраўлення. Такі механізм свядомай карэкціроўкі ў перакананнях не прадугледжаны.
Адрозніць перакананне ад меркавання даволі проста — абраза. Калі нешта абражае і на гвалт патрабуе абароны, з вялікай верагоднасцю гэта яно — перакананне. Калі састынеце, варта яго перагледзець. Раптам яно хібнае...
Калі ўсё ж такі атрымаецца застацца ў рамках меркаванняў, то бок плюс/мінус, фактаў, то часта дыскусію можна звесці да аднаго прынцыповага пытання:
ЧЫЕ КРЫНІЦЫ БОЛЬШ НАДЗЕЙНЫЯ?
А гэта пытанне выключна метадалагічнае і безэмацыйнае. Яно пра тое, як чалавек працуе з інфой. І гэта пытанне найперш да сябе:
• як я адбіраю крыніцы?
• як я ацэньваю іхнюю надзейнасць?
• як я супрацьстаю кагнітыўным скажэнням?
• ці гатовы я паставіць на свае крыніцы рэпутацыю?
Чаму я вырашыў давяраць сваім крыніцам? Ці было гэта свядомым рашэннем?
Гэты пост без адказаў — на падумаць.
А як вы адказваеце на гэтыя пытанні?
Абмен меркаваннямі часта сканчаецца сваркай. Упэўнены, вы таксама гэта заўважылі. А ўсё таму, што людзі насамрэч абменьваюцца не меркаваннямі, а перакананнямі. Між імі танюткая грань, але прынцыпывая розніца:
МЕРКАВАННЕ — ГЭТА найперш ПРА ФАКТЫ, ПЕРАКАНАННЕ — ПРА ЭМОЦЫІ, пра веру.
Да любога меркавання лёгка можна дадаць «... але я магу памыляцца». Перакананні ж вельмі рэдка суправаджаюцца згодай на існаванне хаця бы тэарэтычных альтэрнатыўных варыянтаў. Бо перакананні зробленыя з эмоцый.
Калі людзі вырашылі абмяняцца перакананнямі, значыць яны ўзяліся абгрунтаваць справядлівасць сваіх эмоцый. Гэта рацыяналізацыя ў чыстым выглядзе — падбор аргументаў пад гатовы адказ.
Аспрэчыць апраўданасць эмоцый апанента заўсёды выглядае як пагроза ягонай ідэнтычнасці і выклікае даволі заканамерную агрэсію. Агрэсія ж, у сваю чаргу, служыць 100-адсоткавым пацверджаннем уласнай праваты, бо не ўспрымаць свае эмоцыі як прыкмету ісціны надзвычай складана. Так кола замыкаецца.
Меркаванне ж паводле азначэння ня тоеснае ісціне, бо гэта вынік рэфлексіі, якая яшчэ ня скончаная. Прынамсі так павінна быць.
Перакананне, безумоўна, можа быць справядлівым і нават ісцінным. Праблема ў тым, што калі яно такім НЕ з'яўляецца, то усё адно не дапускае свайго выпраўлення. Такі механізм свядомай карэкціроўкі ў перакананнях не прадугледжаны.
Адрозніць перакананне ад меркавання даволі проста — абраза. Калі нешта абражае і на гвалт патрабуе абароны, з вялікай верагоднасцю гэта яно — перакананне. Калі састынеце, варта яго перагледзець. Раптам яно хібнае...
Калі ўсё ж такі атрымаецца застацца ў рамках меркаванняў, то бок плюс/мінус, фактаў, то часта дыскусію можна звесці да аднаго прынцыповага пытання:
ЧЫЕ КРЫНІЦЫ БОЛЬШ НАДЗЕЙНЫЯ?
А гэта пытанне выключна метадалагічнае і безэмацыйнае. Яно пра тое, як чалавек працуе з інфой. І гэта пытанне найперш да сябе:
• як я адбіраю крыніцы?
• як я ацэньваю іхнюю надзейнасць?
• як я супрацьстаю кагнітыўным скажэнням?
• ці гатовы я паставіць на свае крыніцы рэпутацыю?
Чаму я вырашыў давяраць сваім крыніцам? Ці было гэта свядомым рашэннем?
Гэты пост без адказаў — на падумаць.
А як вы адказваеце на гэтыя пытанні?