Атрымаў ад дэпутата Палаты прадстаўнікоў індульгенцыю, каб звацца сапраўдным літвінам. Вядома, літвінамі маюць права звацца ўсе беларусы, бо яны былі часткай ВКЛ, але да такіх як я у Ігара Марзалюка асаблівае стаўленне. Я не проста літвін, а старалітвін.
Паглядзеў гадзінны выступ Ігара Аляксандравіча на Белта, прысвечаны міфам пра ВКЛ. Калі вам шкада гадзіны, пераказваю.
Міф N1: Літоўцы стварылі імперыю да Мажайска, а славяне былі ў ёй на падтанцоўках. Гэта міф у сучаснай Літве, але Марзалюк кажа, што нават літоўская акадэмічная навука яго не падтрымлівае.
Міф N2: Літоўцы – не літоўцы, а жмудзіны. А Літва насамрэч славянская, таму беларуская. Гэта міф папулярны сярод беларусаў, які распаўсюджваюць беларускія нацыяналісты.
Марзалюк лічыць, што Вялікае Княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае – гэта факт беларускай гістарычнай дзяржаўнасці.
Для яго ВКЛРіЖ – гэта форма ня толькі і ня столькі балцкай дзяржаўнасці, а ў першую чаргу беларускай дзяржаўнасці. Або русінскай, бо ў ВКЛ русінамі продкаў беларусаў і ўкраінцаў. Украінцы на гэтую дзяржаўнасць не прэтэндавалі. Міхайла Грушэўскі пісаў, што калі і бачыць славянскую дзяржаўнасць у ВКЛ, то ў першую чаргу беларускую спадчыну.
Першапачаткова Літва, як кажа гісторык, гэта балты і балцкая мова. На тэрыторыі сучаснай Беларусі балты жылі на Гарадзеншчыне і заходняй Меншчыне. Але адбывалася славянская экспансія на гэтую тэрыторыю. Так узнікалі гарады Горадня, Ваўкавыск, Наваградак. Славянская культура была вышэйшай за балцкую, балты плацілі даніну славянам.
Потым, у XIII ст., Літва пачала нападаць на славянскія землі. Але апрача нападаў быў і сімбіёз.
Вільню стварылі славяне, пра гэта сведчаць археалагічныя знаходкі. Калі ўзнікае Вялікае Княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае, то ядро ў яго было і славянскае, і балцкае. Але мяжа паступова перасоўвалася на карысць Беларусі. Беларуская мова пашыралася на Літву.
У XIV-XVI стст. Тэрмін Літва пачынае мяняцца. Літва – гэта заходняя Беларусь і Віленшчына. Руссю лічылі Віцебск і Магілёў. Але з цягам часу літвінамі пачалі называць усіх жыхароў ВКЛ. Нават на Смаленшчыны людзей называлі літвінамі, або яны самі сябе так называлі.
Літвіны, як кажа Марзалюк, гэта беларускамоўнае каталіцкае насельніцтва заходняй Беларусі, якое лічыць сябе палякамі. Бо яны былі паганцамі і пазней чым праваслаўныя русіны прынялі хрост, паводле лацінскага абраду. Марзалюк тлумачыць, што літоўцы і старалітвіны – не адно і тое ж. Старалітвіны – паланізаваная шляхта ВКЛ, якая памятала пра княства, але сваю будучыню без Польшчы не бачыла. Яны ўспрымалі Літву як частку будучай Польшчы і лічылі яе славянскай краінай. Марзалюк кажа, што ў міжваеннай Літве такіх людзей нацыяналісты ў Коўна называлі літоўцамі-рэнегатамі.
Марзалюк цытуе ўспаміны Люцыяна Жэлігоўскага, якія ён напісаў у Лондане падчас ІІ сусветнай вайны. У іх ініцыятар Сярэдняй Літвы піша, што спадчына Літвы належыць двум культурам – беларускай і польскай. Але Марзалюк усё ж заўважае, што ВКЛ – гэта супольная спадчына нас усіх. І Літвы, і Беларусі.
Тэрытарыяльных прэтэнзій да сучаснай Літвы Марзалюк не мае. Але і мірыцца з заявамі, што беларусы не маюць дачынення ані да ВКЛ, ані да Вільні, ён не збіраецца.
Паглядзеў гадзінны выступ Ігара Аляксандравіча на Белта, прысвечаны міфам пра ВКЛ. Калі вам шкада гадзіны, пераказваю.
Міф N1: Літоўцы стварылі імперыю да Мажайска, а славяне былі ў ёй на падтанцоўках. Гэта міф у сучаснай Літве, але Марзалюк кажа, што нават літоўская акадэмічная навука яго не падтрымлівае.
Міф N2: Літоўцы – не літоўцы, а жмудзіны. А Літва насамрэч славянская, таму беларуская. Гэта міф папулярны сярод беларусаў, які распаўсюджваюць беларускія нацыяналісты.
Марзалюк лічыць, што Вялікае Княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае – гэта факт беларускай гістарычнай дзяржаўнасці.
Для яго ВКЛРіЖ – гэта форма ня толькі і ня столькі балцкай дзяржаўнасці, а ў першую чаргу беларускай дзяржаўнасці. Або русінскай, бо ў ВКЛ русінамі продкаў беларусаў і ўкраінцаў. Украінцы на гэтую дзяржаўнасць не прэтэндавалі. Міхайла Грушэўскі пісаў, што калі і бачыць славянскую дзяржаўнасць у ВКЛ, то ў першую чаргу беларускую спадчыну.
Першапачаткова Літва, як кажа гісторык, гэта балты і балцкая мова. На тэрыторыі сучаснай Беларусі балты жылі на Гарадзеншчыне і заходняй Меншчыне. Але адбывалася славянская экспансія на гэтую тэрыторыю. Так узнікалі гарады Горадня, Ваўкавыск, Наваградак. Славянская культура была вышэйшай за балцкую, балты плацілі даніну славянам.
Потым, у XIII ст., Літва пачала нападаць на славянскія землі. Але апрача нападаў быў і сімбіёз.
Вільню стварылі славяне, пра гэта сведчаць археалагічныя знаходкі. Калі ўзнікае Вялікае Княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае, то ядро ў яго было і славянскае, і балцкае. Але мяжа паступова перасоўвалася на карысць Беларусі. Беларуская мова пашыралася на Літву.
У XIV-XVI стст. Тэрмін Літва пачынае мяняцца. Літва – гэта заходняя Беларусь і Віленшчына. Руссю лічылі Віцебск і Магілёў. Але з цягам часу літвінамі пачалі называць усіх жыхароў ВКЛ. Нават на Смаленшчыны людзей называлі літвінамі, або яны самі сябе так называлі.
Літвіны, як кажа Марзалюк, гэта беларускамоўнае каталіцкае насельніцтва заходняй Беларусі, якое лічыць сябе палякамі. Бо яны былі паганцамі і пазней чым праваслаўныя русіны прынялі хрост, паводле лацінскага абраду. Марзалюк тлумачыць, што літоўцы і старалітвіны – не адно і тое ж. Старалітвіны – паланізаваная шляхта ВКЛ, якая памятала пра княства, але сваю будучыню без Польшчы не бачыла. Яны ўспрымалі Літву як частку будучай Польшчы і лічылі яе славянскай краінай. Марзалюк кажа, што ў міжваеннай Літве такіх людзей нацыяналісты ў Коўна называлі літоўцамі-рэнегатамі.
Марзалюк цытуе ўспаміны Люцыяна Жэлігоўскага, якія ён напісаў у Лондане падчас ІІ сусветнай вайны. У іх ініцыятар Сярэдняй Літвы піша, што спадчына Літвы належыць двум культурам – беларускай і польскай. Але Марзалюк усё ж заўважае, што ВКЛ – гэта супольная спадчына нас усіх. І Літвы, і Беларусі.
Тэрытарыяльных прэтэнзій да сучаснай Літвы Марзалюк не мае. Але і мірыцца з заявамі, што беларусы не маюць дачынення ані да ВКЛ, ані да Вільні, ён не збіраецца.