Воўна, а не акрыл
Магчыма, вы чулі, што воўна лепшая, бо мае антыбактэрыяльныя ўласцівасці, а акрылавыя валокны выклікаюць рак. Дык вось, гэта няпраўда — але воўна значна лепшая па іншых прычынах. Давайце іх разгледзім.
1. Цеплаізаляцыя
Воўна змяшчае каля 80% сваёй вагі ў выглядзе паветра, якое запавольвае праход паветра падчас ваганняў тэмпературы. Яна валодае значна большай тэрмарэгуляцыйнай здольнасцю ў параўнанні з іншымі валокнамі, што дазваляе падтрымліваць пастаянную тэмпературу цела, ізалюючы ад холаду і спёкі.
Цеплаправоднасць:
• Воўна: 0,04–0,05 Вт/(м·К) (нізкая, добра ўтрымлівае цяпло).
• Акрыл: 0,2 Вт/(м·К) (у 4–5 разоў вышэй, значна хутчэй прапускае цяпло).
Важна, што пры намаканні акрыл губляе цеплаізаляцыю, а воўна — не.
2. Стаўленне да вільгаці
Здольнасць воўны паглынаць вільгаць у спалучэнні з яе «дыхаючасцю» дазваляе воўнавым тканінам падтрымліваць ідэальны мікраклімат каля скуры падчас фізічнай актыўнасці як летам, так і ўзімку.
• Воўна: паглынае да 30% сваёй вагі.
• Акрыл: менш за 1% (вільгаць не ўбіраецца, выклікае адчуванне «парніковага эфекту»).
Магчыма, з-за гэтага адзенне з воўны пасля нашэння мае менш інтэнсіўны пах у параўнанні з акрылавым.
3. Даўгавечнасць
Воўна вытрымлівае да 20 000 цыклаў дэфармацыі, захоўваючы форму, што робіць яе асабліва карыснай для вырабаў, схільных да частага згінання ці расцяжэння. Воўна складаецца з бялку кераціну, які мае спіралепадобную малекулярную структуру. Гэтая спіраль надае валокну прыродную пругкасць і эластычнасць. Акрыл вытрымлівае толькі каля 7 000 цыклаў згінання, пасля чаго пачынаюць праяўляцца прыкметы стомленасці матэрыялу, такія як расколіны ці разрывы.
4. Дэградацыя
Пры мыцці і нашэнні акрыл распадаецца на мікрапластык. Чым драбнейшыя часціцы воўны, тым яны больш бяспечныя і хутчэй раскладаюцца на бяспечныя складнікі (каллаген). У той жа час, чым драбнейшыя часціцы пластыку, тым яны становяцца больш небяспечнымі. Згодна з даследаваннямі, каля 1900 мікрачасціц акрыла могуць вызваляцца з аднаго швэдра падчас кожнага мыцця. Фрагменты мікрапластыку застаюцца дома, і вы можаце ўдыхаць іх разам з пылам.
5. Знешні выгляд
Акрылавае адзенне сапраўды хутчэй губляе знешні выгляд пры нашэнні ў параўнанні з воўнавым.
Акрылавыя валокны маюць гладкую паверхню, што робіць іх схільнымі да трэння. Катышкі на акрыле ўтвараюцца хутчэй, асабліва ў зонах павышанага трэння (напрыклад, манжэты, падпахі). Акрыл менш эластычны, чым воўна, і горш вытрымлівае паўтаральныя нагрузкі. Валокны губляюць форму і пачынаюць разбурацца. Воўна, дзякуючы прыроднай керацінавай структуры, дапамагае валокнам аднаўляцца пасля дэфармацыі. Яна ўстойлівая да нагрузак і можа цалкам аднавіцца пры наяўнасці вільгаці.
6. Электрастатыка
Пры трэнні з іншымі матэрыяламі (напрыклад, тканінамі ці скурай) акрыл лёгка назапашвае статычную электрычнасць.
Акрыл назапашвае ў 2–3 разы больш электрастатычнага зараду пры нашэнні, чым воўна. Больш высокая электрастатыка спрыяе збору пылу. Воўна ж амаль не назапашвае электрастатыку і хутка яе рассейвае.
7. Фаст-фэшн
Акрамя фастфуду, адмовіцеся і ад «фаст-фэшн» (з англ. fast fashion). Таннае кітайскае адзенне для аднаразовага спажывання выглядае танна, узбагачае варожы Кітай, абядняе вас. Аддайце перавагу мясцовым вытворцам з натуральнай воўны. Пра негатыўны ўплыў мікрапластыку на навакольнае асяроддзе ўжо сказана і напісана дастаткова.
Магчыма, вы чулі, што воўна лепшая, бо мае антыбактэрыяльныя ўласцівасці, а акрылавыя валокны выклікаюць рак. Дык вось, гэта няпраўда — але воўна значна лепшая па іншых прычынах. Давайце іх разгледзім.
1. Цеплаізаляцыя
Воўна змяшчае каля 80% сваёй вагі ў выглядзе паветра, якое запавольвае праход паветра падчас ваганняў тэмпературы. Яна валодае значна большай тэрмарэгуляцыйнай здольнасцю ў параўнанні з іншымі валокнамі, што дазваляе падтрымліваць пастаянную тэмпературу цела, ізалюючы ад холаду і спёкі.
Цеплаправоднасць:
• Воўна: 0,04–0,05 Вт/(м·К) (нізкая, добра ўтрымлівае цяпло).
• Акрыл: 0,2 Вт/(м·К) (у 4–5 разоў вышэй, значна хутчэй прапускае цяпло).
Важна, што пры намаканні акрыл губляе цеплаізаляцыю, а воўна — не.
2. Стаўленне да вільгаці
Здольнасць воўны паглынаць вільгаць у спалучэнні з яе «дыхаючасцю» дазваляе воўнавым тканінам падтрымліваць ідэальны мікраклімат каля скуры падчас фізічнай актыўнасці як летам, так і ўзімку.
• Воўна: паглынае да 30% сваёй вагі.
• Акрыл: менш за 1% (вільгаць не ўбіраецца, выклікае адчуванне «парніковага эфекту»).
Магчыма, з-за гэтага адзенне з воўны пасля нашэння мае менш інтэнсіўны пах у параўнанні з акрылавым.
3. Даўгавечнасць
Воўна вытрымлівае да 20 000 цыклаў дэфармацыі, захоўваючы форму, што робіць яе асабліва карыснай для вырабаў, схільных да частага згінання ці расцяжэння. Воўна складаецца з бялку кераціну, які мае спіралепадобную малекулярную структуру. Гэтая спіраль надае валокну прыродную пругкасць і эластычнасць. Акрыл вытрымлівае толькі каля 7 000 цыклаў згінання, пасля чаго пачынаюць праяўляцца прыкметы стомленасці матэрыялу, такія як расколіны ці разрывы.
4. Дэградацыя
Пры мыцці і нашэнні акрыл распадаецца на мікрапластык. Чым драбнейшыя часціцы воўны, тым яны больш бяспечныя і хутчэй раскладаюцца на бяспечныя складнікі (каллаген). У той жа час, чым драбнейшыя часціцы пластыку, тым яны становяцца больш небяспечнымі. Згодна з даследаваннямі, каля 1900 мікрачасціц акрыла могуць вызваляцца з аднаго швэдра падчас кожнага мыцця. Фрагменты мікрапластыку застаюцца дома, і вы можаце ўдыхаць іх разам з пылам.
5. Знешні выгляд
Акрылавае адзенне сапраўды хутчэй губляе знешні выгляд пры нашэнні ў параўнанні з воўнавым.
Акрылавыя валокны маюць гладкую паверхню, што робіць іх схільнымі да трэння. Катышкі на акрыле ўтвараюцца хутчэй, асабліва ў зонах павышанага трэння (напрыклад, манжэты, падпахі). Акрыл менш эластычны, чым воўна, і горш вытрымлівае паўтаральныя нагрузкі. Валокны губляюць форму і пачынаюць разбурацца. Воўна, дзякуючы прыроднай керацінавай структуры, дапамагае валокнам аднаўляцца пасля дэфармацыі. Яна ўстойлівая да нагрузак і можа цалкам аднавіцца пры наяўнасці вільгаці.
6. Электрастатыка
Пры трэнні з іншымі матэрыяламі (напрыклад, тканінамі ці скурай) акрыл лёгка назапашвае статычную электрычнасць.
Акрыл назапашвае ў 2–3 разы больш электрастатычнага зараду пры нашэнні, чым воўна. Больш высокая электрастатыка спрыяе збору пылу. Воўна ж амаль не назапашвае электрастатыку і хутка яе рассейвае.
7. Фаст-фэшн
Акрамя фастфуду, адмовіцеся і ад «фаст-фэшн» (з англ. fast fashion). Таннае кітайскае адзенне для аднаразовага спажывання выглядае танна, узбагачае варожы Кітай, абядняе вас. Аддайце перавагу мясцовым вытворцам з натуральнай воўны. Пра негатыўны ўплыў мікрапластыку на навакольнае асяроддзе ўжо сказана і напісана дастаткова.