З даўніх-даўніх часоў воіны і цары выкарыстоўвалі шкуры тыграў і леапардаў, каб падкрэсліць свой статус і ўразіць тых, хто іх акружаў. З цягам часу гэты трэнд пранік спачатку ў мужчынскую моду, а пасля і ў жаночую. Давайце разабраемся, што агульнага паміж леапардавым прынтам нашага крылатага гусара і ўзорамі на сукенках ці ніжняй бялізне? І чаму змяіныя і кракадзілавыя ўзоры застаюцца папулярнымі, нягледзячы на распаўсюджаны страх змей?
Вядома, што некаторыя візуальныя ўзоры выклікаюць у нашым мозгу больш моцную і хуткую рэакцыю, чым нейтральныя. Перш за ўсё гэта датычыцца ўзораў змяінай скуры і леапардавых разетак. Нават прыматы, як і людзі, рэагуюць на выявы змяінай скуры ўдвая хутчэй, чым на нейтральныя аб'екты (15 мілісекунд супраць 25). Больш за тое, змяіныя стымулы моцна адцягваюць увагу падчас выканання задач: наш мозг апрацоўвае іх пры дапамозе спецыяльных нейронных сетак. Маленькія дзеці, якія яшчэ не ведаюць пра леапардаў і змей, таксама рэагуюць на іх узоры інакш, нашмат хутчэй, чым на іншыя простыя геаметрычныя формы. «Тэорыя выяўлення змей» сцвярджае існаванне своеасаблівай «гонкі ўзбраенняў» паміж змеямі, якія выкарыстоўваюць камуфляж, каб схавацца ў траве, і нашай зрокавай сістэмай, якая эвалюцыянавала, каб заўважаць іх.
Такім чынам, драпежныя і змяіныя прынты натуральна прыцягваюць увагу і павышаюць узровень узбуджэння. Але як гэта звязана з сэксуальнай прывабнасцю? Справа ў тым, што ўзбуджэнне само па сабе з’яўляецца неспецыфічным працэсам, і часта мы можам памыляцца ў яго інтэрпрэтацыі (з’ява, вядомая як misattribution of arousal). Даследаванні паказалі, што, калі нас нешта палохае, мы можам памылкова ўспрымаць свае фізіялагічныя рэакцыі (частае дыханне і паскарэнне сэрцабіцця) як сімпатыю да іншага чалавека. Так, мы здольныя блытаць страх і захапленне, бо абодва адчуванні бяруць пачатак у адным і тым жа аддзеле мозгу. Таму важна быць уважлівымі і разумець свае эмоцыі.
Аднак для ўмацавання адносін карысна перажываць вострыя моманты разам – гэта робіць пару яшчэ больш з’яднанай. Даследаванні паказваюць, што супольнае пераадоленне страху ўзмацняе ўзаемнае прыцягненне.
Што ж гэта значыць? Леапардавы прынт наш мозг заўважае хутчэй за ўсё. Небяспека, страх і сэксуальнае ўзбуджэнне могуць быць блізкімі адчуваннямі. Таму важна не памыляцца ў сваіх эмоцыях, каб не зблытаць страх і прыцягненне – гэта можа прывесці да такіх праблем, як стокгольмскі сіндром або прывязнасць да агрэсара. А вось каб абнавіць пачуцці ў пары, супольныя вострыя перажыванні могуць быць вельмі карыснымі. Пры гэтым леапардавыя, змяіныя і кракадзілавыя прынты ў дарэчным адпаведным кантэксце – добрым выбар!
Дарэчы, існуе яшчэ шмат іншых натуральных візуальных патэрнаў, якія выклікаюць у нас моцную рэакцыю: ад сотападобных структураў, што выклікаюць трыпофобію, да сувязі гукаў і формаў на прыкладзе феномена «кікі-бубу».
The Saliency of Snake Scales and Leopard Rosettes to Infants: Its Relevance to Graphical Patterns Portrayed in Prehistoric Art Front. Psychol., 22 November 2021
Snakes Represent Emotionally Salient Stimuli That May Evoke Both Fear and Disgust Front. Psychol., 09 May 2019 Sec. Evolutionary Psychology
Snake scales, partial exposure, and the snake detection theory: a human event-related potentials study. Sci. Rep. 7:46331.
Pulvinar neurons reveal neurobiological evidence of past selection for rapid detection of snakes
Some evidence for heightened sexual attraction under conditions of high anxiety. Journal of Personality and Social Psychology, 30(4), 510–517
Self-expansion and flow in couples' momentary experiences: an experience sampling study J Pers Soc Psychol 2008 Sep;95(3):679-94.
