#propaganda | Што ня так з апытаннямі на вуліцы?
Чаму жанр размовы карэспандэнта на вуліцы з мінакамі толькі прыкідваецца аб'ектыўным? Чаму Vox Pop — гэта хутчэй прапаганда, чым журналістыка?
Сутнасць жанру такая: «мы ішлі па вуліцы, сустрэлі выпадковых людзей і вось, што яны нам сказалі...» Насамрэч, гэта абсалютна ня так.
На зары тэлебачання жанр Vox Populi служыў у якасці хоць нейкай зваротнай сувязі з гледачом: карэспандэнт чапляецца да мінакоў на вуліцы з пытаннямі і пасля адказы транслююць у эфіры. Усё выглядае салідна — Vox Populi гэта ж глас народу, што можа быць вышэй?
Але ўжо даўно падобнае апытанне на вуліцы служыць для затыкання дзірак у эфіры. Трэба нешта дадаць на пару хвілін? Вось ё Vox Pop пра новы мост. Рабіць такія рэпартажы даручаюць стажорам або пачаткоўцам. Карэспандэнт атрымлівае ў студыі канкрэтнае пытанне і пасля задае яго выпадковым людзям. Як правіла, ні сам карэспандэнт, ні людзі якіх ён апытвае, у тэме нічога не разумеюць. Ім усім увогуле напляваць.
Большасць людзей ад чэла з мікрафонам шарахаецца, хаця менавіта з імі было бы цікавей за ўсё паразмаўляць — яны кудысь спяшаюцца, нечым занятыя, карацей, яўна пры сур'ёзнай справе. Але спыняюцца часцей тыя, каму няма чым заняцца.
Гэта ня значыць, што ўсе ўдзельнікі Vox Pop лайдакі і фрыкі, але верагоднасць высокая. Шмат хто з адэкватных грамадзян адказвае шчыра «я ня ведаю», але такі адказ нікуды ня варты і ў фінальнае відэа ня трапіць.
Такім чынам карэспандэнт за некалькі гадзін наскрабае дзясятак меркаванняў, пра рэпрэзентатыўнасць якіх гаворкі няма, і цягне іх у студыю. Ясная справа, рэдакцыя зацікаўленая зрабіць з гэтага хоць нешта годнае, таму ў эфір пойдуць самыя палярныя і яркія выказванні. Пажадана, каб там была проста жэсць.
А вось з жэсцю рыхтык і праблема. Бо сярэдні чалавек ня мае абдуманага меркавання па ўсіх пытаннях сусвету. Гэта нармальна. Але ўявіце, вось ідзе ён па вуліцы і тут яго агаломшваюць пытаннем. У такой сітуацыі мы, як правіла, бярэм той адказ, які «пад рукой» — пачутае па тэлевізары і яшчэ не забытае. Такім чынам, мы маем замкнёны контур: замест меркавання людзі пераказваюць тое, што пачулі ў папярэдніх эфірах і так раз за разам.
Медыя, па сутнасці, не цікавыя думкі людзей, яму цікава паказаць іх цікава. Прычым рэдакцыя загадзя ведае, што людзі скажуць. Гэта сацыёлагі замарочваюцца з выбаркамі і методыкамі, але за Vox Pop няма ніякай методыкі і навукі. Толькі спех і жаданне выдаць у эфір паболей жэсці.
Але гэта не ўся бяда. А што калі аўтары свядома хочуць маніпуляваць інфармацыяй? Калі ў іх задача ня проста выдаць жэсць, а выставіць кагосьці ўродам? Ад такога прыёму жанр Vox Pop не абаронены ўвогуле ніяк. Гэта ж не проста асобныя людзі, а цэлы народ кажа — гэта ж ягонае меркаванне... І паспрабуй гэта абвергнуць. Але гэта чысцюткая маніпуляцыя, асабліва калі рэзануе з карцінай свету гледача.
Сёння жанр Vox Pop атрымаў другое нараджэнне ў інтэрнэце. Сучасныя сацсеткі дэманструюць нам кантэнт паводле алгарытмаў, якія вырашаюць за нас, што нам будзе цікава. Лайкі, каменты, падпіскі — як выявілася, нас даволі проста спрагназаваць. Так, тое, што атрымлівае больш рэакцый атрымлівае большы распаўсюд. Прычым ня важна, якія гэта рэакцыі, галоўнае іхняя наяўнасць.
Таму сацсеткам вельмі выгадна, калі людзі спрачаюцца. Дыпламатычная гэта дыскусія ці тупы срач — сацсеткам ня важна, важная ўцягнутасць аўдыторыі. Так сацсеткі робяць Vox Pop адным з самых папулярных жанраў у сеціве. Ён па-ранейшаму вельмі танны і эфектны, а трафік ня пахне. І чаго толькі дзеля яго ні зробіш...
Што можа быць прасцей: змяшчаеш людзей у недарэчныя абставіны, яны выглядаюць недарэчна, а пасля такія самыя звычайныя людзі адчуваюць непераадольную патрэбу выказацца.
Зрэшты Vox Pop усё ж мае права на жыццё. Гэта сапраўды магчымасць выказацца. Але ён можа існаваць у грамадстве са свабодай сумлення, дзе прысутнічае вялікая палітра меркаванняў, у рэдакцыях няма цэнзуры, а людзі не падладжваюцца пад меркаванне начальства. То бок калі выказвацца бяспечна, а ў нашай краіне з гэтым праблемы.
Крыніца
Чаму жанр размовы карэспандэнта на вуліцы з мінакамі толькі прыкідваецца аб'ектыўным? Чаму Vox Pop — гэта хутчэй прапаганда, чым журналістыка?
Сутнасць жанру такая: «мы ішлі па вуліцы, сустрэлі выпадковых людзей і вось, што яны нам сказалі...» Насамрэч, гэта абсалютна ня так.
На зары тэлебачання жанр Vox Populi служыў у якасці хоць нейкай зваротнай сувязі з гледачом: карэспандэнт чапляецца да мінакоў на вуліцы з пытаннямі і пасля адказы транслююць у эфіры. Усё выглядае салідна — Vox Populi гэта ж глас народу, што можа быць вышэй?
Але ўжо даўно падобнае апытанне на вуліцы служыць для затыкання дзірак у эфіры. Трэба нешта дадаць на пару хвілін? Вось ё Vox Pop пра новы мост. Рабіць такія рэпартажы даручаюць стажорам або пачаткоўцам. Карэспандэнт атрымлівае ў студыі канкрэтнае пытанне і пасля задае яго выпадковым людзям. Як правіла, ні сам карэспандэнт, ні людзі якіх ён апытвае, у тэме нічога не разумеюць. Ім усім увогуле напляваць.
Большасць людзей ад чэла з мікрафонам шарахаецца, хаця менавіта з імі было бы цікавей за ўсё паразмаўляць — яны кудысь спяшаюцца, нечым занятыя, карацей, яўна пры сур'ёзнай справе. Але спыняюцца часцей тыя, каму няма чым заняцца.
Гэта ня значыць, што ўсе ўдзельнікі Vox Pop лайдакі і фрыкі, але верагоднасць высокая. Шмат хто з адэкватных грамадзян адказвае шчыра «я ня ведаю», але такі адказ нікуды ня варты і ў фінальнае відэа ня трапіць.
Такім чынам карэспандэнт за некалькі гадзін наскрабае дзясятак меркаванняў, пра рэпрэзентатыўнасць якіх гаворкі няма, і цягне іх у студыю. Ясная справа, рэдакцыя зацікаўленая зрабіць з гэтага хоць нешта годнае, таму ў эфір пойдуць самыя палярныя і яркія выказванні. Пажадана, каб там была проста жэсць.
А вось з жэсцю рыхтык і праблема. Бо сярэдні чалавек ня мае абдуманага меркавання па ўсіх пытаннях сусвету. Гэта нармальна. Але ўявіце, вось ідзе ён па вуліцы і тут яго агаломшваюць пытаннем. У такой сітуацыі мы, як правіла, бярэм той адказ, які «пад рукой» — пачутае па тэлевізары і яшчэ не забытае. Такім чынам, мы маем замкнёны контур: замест меркавання людзі пераказваюць тое, што пачулі ў папярэдніх эфірах і так раз за разам.
Медыя, па сутнасці, не цікавыя думкі людзей, яму цікава паказаць іх цікава. Прычым рэдакцыя загадзя ведае, што людзі скажуць. Гэта сацыёлагі замарочваюцца з выбаркамі і методыкамі, але за Vox Pop няма ніякай методыкі і навукі. Толькі спех і жаданне выдаць у эфір паболей жэсці.
Але гэта не ўся бяда. А што калі аўтары свядома хочуць маніпуляваць інфармацыяй? Калі ў іх задача ня проста выдаць жэсць, а выставіць кагосьці ўродам? Ад такога прыёму жанр Vox Pop не абаронены ўвогуле ніяк. Гэта ж не проста асобныя людзі, а цэлы народ кажа — гэта ж ягонае меркаванне... І паспрабуй гэта абвергнуць. Але гэта чысцюткая маніпуляцыя, асабліва калі рэзануе з карцінай свету гледача.
Сёння жанр Vox Pop атрымаў другое нараджэнне ў інтэрнэце. Сучасныя сацсеткі дэманструюць нам кантэнт паводле алгарытмаў, якія вырашаюць за нас, што нам будзе цікава. Лайкі, каменты, падпіскі — як выявілася, нас даволі проста спрагназаваць. Так, тое, што атрымлівае больш рэакцый атрымлівае большы распаўсюд. Прычым ня важна, якія гэта рэакцыі, галоўнае іхняя наяўнасць.
Таму сацсеткам вельмі выгадна, калі людзі спрачаюцца. Дыпламатычная гэта дыскусія ці тупы срач — сацсеткам ня важна, важная ўцягнутасць аўдыторыі. Так сацсеткі робяць Vox Pop адным з самых папулярных жанраў у сеціве. Ён па-ранейшаму вельмі танны і эфектны, а трафік ня пахне. І чаго толькі дзеля яго ні зробіш...
Што можа быць прасцей: змяшчаеш людзей у недарэчныя абставіны, яны выглядаюць недарэчна, а пасля такія самыя звычайныя людзі адчуваюць непераадольную патрэбу выказацца.
Зрэшты Vox Pop усё ж мае права на жыццё. Гэта сапраўды магчымасць выказацца. Але ён можа існаваць у грамадстве са свабодай сумлення, дзе прысутнічае вялікая палітра меркаванняў, у рэдакцыях няма цэнзуры, а людзі не падладжваюцца пад меркаванне начальства. То бок калі выказвацца бяспечна, а ў нашай краіне з гэтым праблемы.
Крыніца