Ян Скрыган - Знаўца і абаронца беларускай мовы
🥳 16 лістапада 1905 — нарадзіўся Ян Скрыган (в. Труханавічы, Капыльскі раён, Менская в-ць) — беларускі пісьменьнік, публіцыст і крытык.
Мова — асноўны «канёк» Скрыгана. Да яе ён ставіўся, як да каштоўнасьці, ведаў і валодаў ёй надзвычай добра, таму часта крытыкаваў сваіх калег па пісьменьніцкай справе. У артыкуле «Блізкія сэрцу думкі» 1967 года ён піша:
«Я ведаю пісьменьнікаў, якія не даюць сабе клопату запомніць, што па-беларуску трэба гаварыць дзякуй вам, а не дзякуй вас; прабачце мне, а не прабачце мяне. Ведаю пісьменьнікаў, якія каб апраўдаць свае нелады з моваю, пішуць артыкулы, у якіх сьцвярджаюць, што мова — рэч другарадная. Ведаю пісьменьнікаў, якіх лягчэй чытаць у перакладзе на рускую мову».
У сваёй творчасьці Ян Скрыган пазьбягаў, як сам казаў, «канцылярска-бюракратычнай штучнасьці», газетных штампаў, калькі з рускай ці польскай мовы. «Усюды, дзе магу, я змагаюся за мову натуральную, народную», пісаў ён у дзёньніку.
✍️ Урывак з эсэ "Яшчэ трохі аб мове":
Шлях. Мы пачалі карыстацца ім супроць законаў мовы. Пішам: «добрага шляху табе», «у добры шлях», «пайшоў у шлях», «у далейшы шлях». Гэтым мы навязваем мове сваю недасьведчанасць у ёй і непісьменнасць. Рэч у тым, што ў беларускай мове разуменьне «шлях» толькі канкрэтнае. Калі мы гаворым «шлях», то нават уяўляем сабе шырокую наезджаную дарогу. «Праедзеш палявою дарогаю, а там выедзеш па шлях». Мы нават прывыклі бачыць такую дарогу з прысадамі, уяўляем, як далёка наперад забягае яе палатно. А ў адцягненае разуменьне ў нас пераходзіць не шлях, а дарога. Кажуць: «Добрай дарогі» або «шчаслівай дарогі», «пайшоў у дарогу», «пусціўся ў дарогу», «выбраў сабе дарогу».
🔗 Творы Яна Скрыгана даступныя на Беларускай палічцы.
@supermova #мова #пісьменьнік
🥳 16 лістапада 1905 — нарадзіўся Ян Скрыган (в. Труханавічы, Капыльскі раён, Менская в-ць) — беларускі пісьменьнік, публіцыст і крытык.
Мова — асноўны «канёк» Скрыгана. Да яе ён ставіўся, як да каштоўнасьці, ведаў і валодаў ёй надзвычай добра, таму часта крытыкаваў сваіх калег па пісьменьніцкай справе. У артыкуле «Блізкія сэрцу думкі» 1967 года ён піша:
«Я ведаю пісьменьнікаў, якія не даюць сабе клопату запомніць, што па-беларуску трэба гаварыць дзякуй вам, а не дзякуй вас; прабачце мне, а не прабачце мяне. Ведаю пісьменьнікаў, якія каб апраўдаць свае нелады з моваю, пішуць артыкулы, у якіх сьцвярджаюць, што мова — рэч другарадная. Ведаю пісьменьнікаў, якіх лягчэй чытаць у перакладзе на рускую мову».
У сваёй творчасьці Ян Скрыган пазьбягаў, як сам казаў, «канцылярска-бюракратычнай штучнасьці», газетных штампаў, калькі з рускай ці польскай мовы. «Усюды, дзе магу, я змагаюся за мову натуральную, народную», пісаў ён у дзёньніку.
✍️ Урывак з эсэ "Яшчэ трохі аб мове":
Шлях. Мы пачалі карыстацца ім супроць законаў мовы. Пішам: «добрага шляху табе», «у добры шлях», «пайшоў у шлях», «у далейшы шлях». Гэтым мы навязваем мове сваю недасьведчанасць у ёй і непісьменнасць. Рэч у тым, што ў беларускай мове разуменьне «шлях» толькі канкрэтнае. Калі мы гаворым «шлях», то нават уяўляем сабе шырокую наезджаную дарогу. «Праедзеш палявою дарогаю, а там выедзеш па шлях». Мы нават прывыклі бачыць такую дарогу з прысадамі, уяўляем, як далёка наперад забягае яе палатно. А ў адцягненае разуменьне ў нас пераходзіць не шлях, а дарога. Кажуць: «Добрай дарогі» або «шчаслівай дарогі», «пайшоў у дарогу», «пусціўся ў дарогу», «выбраў сабе дарогу».
🔗 Творы Яна Скрыгана даступныя на Беларускай палічцы.
@supermova #мова #пісьменьнік