НЭРВА, РЭЗЭРВА... (Максім Лужанін)
Шмат якія словы ў нас самі просяцца аднавіць уласцівыя духу мовы формы: наспа, прызва, нэрва, рэзэрва, проспа, замест насып, прызыў, нерв, рэзерв, просып. Так і пісалі ў 1920—30-я гады.
Насып ➝ лепей: наспа
Просып ➝ лепей: проспа
Прызыў ➝ лепей: прызва
Перарыў ➝ лепей пярэрва
Нерв (рас. нерв) ➝ карэктна: нэрва
Рэзерв (рас. резерв) ➝ карэктна: рэзэрва
Рэйв (англ. rave) ➝ карэктна: рэйва
Драйв (англ. drive) ➝ карэктна: драйва
—————————————————————
Апошняя рэзэрва маіх нэрваў. Прычына супраціву мовы тут і ў тым, што ў канцы слова апынуўся гук [в]. Беларускі гук [в] розьніцца ад расійскага, ён плаўнейшы, санорны (санорныя гукі можна цягнуць і яны не аглушаюцца), бо ў многіх пазыцыях вымаўляецца дзьвюма вуснамі, а расіискі — толькі шумны, губна-зубны. “Рыса гэтая кідаецца у вочы нярускім назіральнікам“,— казау Яухім Карскі.
Таму беларускі [в] лёгка пераходзіць у “паўгалосны“ [у]: раве — роў. А расійскі шумны зычны [в] аглушаецца ў [ф]: корова — коров, вымаўляецца [кароф]. Па-расійску скажуць [платанаф и айф], [нерф], [резерф]. Нездарма клясыкі нашай лексыкаграфіі Сьцяпан Некрашэвіч і Мікола Байкоў у вялікім “Расійска-беларускім слоўніку“ 1928 году замацавалі формы назоўнага склону нэрва, рэзэрва (зрэшты, абодва словы ў звычайнай мове часьцей бываюць у множным ліку: нэрвы, рэзэрвы). Дадам: як кансэрвавы завод — не “кансерўны“ — так і рэзэрвовыя магутнасьці, і нават драйва на рэйвавай вечарыне.
📷 Pan Litoŭski — НЭРВА, РЭЗЭРВА...
@supermova @PanLitoŭski #мова #панлітоўскі #ужываймасваё
Шмат якія словы ў нас самі просяцца аднавіць уласцівыя духу мовы формы: наспа, прызва, нэрва, рэзэрва, проспа, замест насып, прызыў, нерв, рэзерв, просып. Так і пісалі ў 1920—30-я гады.
Насып ➝ лепей: наспа
Просып ➝ лепей: проспа
Прызыў ➝ лепей: прызва
Перарыў ➝ лепей пярэрва
Нерв (рас. нерв) ➝ карэктна: нэрва
Рэзерв (рас. резерв) ➝ карэктна: рэзэрва
Рэйв (англ. rave) ➝ карэктна: рэйва
Драйв (англ. drive) ➝ карэктна: драйва
—————————————————————
Апошняя рэзэрва маіх нэрваў. Прычына супраціву мовы тут і ў тым, што ў канцы слова апынуўся гук [в]. Беларускі гук [в] розьніцца ад расійскага, ён плаўнейшы, санорны (санорныя гукі можна цягнуць і яны не аглушаюцца), бо ў многіх пазыцыях вымаўляецца дзьвюма вуснамі, а расіискі — толькі шумны, губна-зубны. “Рыса гэтая кідаецца у вочы нярускім назіральнікам“,— казау Яухім Карскі.
Таму беларускі [в] лёгка пераходзіць у “паўгалосны“ [у]: раве — роў. А расійскі шумны зычны [в] аглушаецца ў [ф]: корова — коров, вымаўляецца [кароф]. Па-расійску скажуць [платанаф и айф], [нерф], [резерф]. Нездарма клясыкі нашай лексыкаграфіі Сьцяпан Некрашэвіч і Мікола Байкоў у вялікім “Расійска-беларускім слоўніку“ 1928 году замацавалі формы назоўнага склону нэрва, рэзэрва (зрэшты, абодва словы ў звычайнай мове часьцей бываюць у множным ліку: нэрвы, рэзэрвы). Дадам: як кансэрвавы завод — не “кансерўны“ — так і рэзэрвовыя магутнасьці, і нават драйва на рэйвавай вечарыне.
📷 Pan Litoŭski — НЭРВА, РЭЗЭРВА...
@supermova @PanLitoŭski #мова #панлітоўскі #ужываймасваё