ВОЛЬНАЯ БЕЛАРУСЬ

ПОСТ СКРЫПТУМ

Тут яшчэ некалькі слоў дзеля разуменьня рацыянальнай пазыцыі міру паводле прэзыдэнта Трампа. Прэзыдэнт зыходзіць з факту беспэрспэктыўнай (зь ягонага гледзішча) ваенна-франтавой стагнацыі расейска-украінскай вайны, калі фронт, практычна, ня рухаецца, але кожны дзень з абодвух бакоў гінуць тысячы людзей. (Гэта нагадвае акопную стагнацыю 1-й Сусьветнай вайны).

У гэтым становішчы Трамп хоча спыніць ваенныя дзеяньні і заключыць перамір'е на аснове існуючага ваеннага статус-кво, сесьці за стол перамоваў аб міры, спыніць пагібель людзей і, фактычна, уратаваць украінскую нацыю ад вынішчэньня. (І, зразумела, засьведчыць сябе міратворцам.)

У выніку магла б быць выпрацавана нейкая сітуацыйная канцэпцыя міру з вызначэньнем часовага (ці абмежаванага) статусу акупаваных тэрыторый, з магчымасьцю адбудовы Украіны. (Нешта накшталт сітуацыі з колішнім мірам паміж СССР і Фінляндыяй.) Тут праяўленьне стратэгічнага думаньня з разьлікам на дзясяткі гадоў наперад. (Далёка ня кожны палітык і ня кожны народ валодае такім думаньнем).

Прэзыдэнт Трамп улічвае таксама, што, нягледзячы на стагнацыю фронту, ваенная ініцыятыва ў руках расейцаў. Таму першыя лагодныя кантакты ён пачаў з Пуціным. Існуе меркаваньне, што толькі Трамп можа пасадзіць Пуціна за стол перамоваў. Бо Пуцін рэальна не зацікаўлены ў спыненьні ваенных дзеяньняў. Ён мог бы пайсьці на перамовы, але на ўмовах Расеі (бо што істотна -- і ваенная перавага на баку Масквы і ваенныя дзеяньні вядуцца на тэрыторыі Украіны.).

Для ўкраінцаў (тут пазыцыя прэзыдэнта Зяленскага) такі варыянт міру ўспрымаецца як небясьпечны, бо не прадугледжвае надзейных гарантыяў бясьпекі і ўкраінскую нацыю не ўратуе. Атрымаўшы перадышку, Пуцін падрыхтуецца і адновіць ваенныя дзеяньні. Ніякім дамовам з Пуціным нельга давяраць. Ён ставіць задачу ліквідаваць Украіну і ўкраінскі народ. Стратэгічная пазыцыя ўкраінцаў тут такая -- атрымаць шмат дасканалай зброі ад ЗША і зрабіць пералом у вайне на карысьць Украіны, каб Масква выглядала паражэнцам. У гэтай сытуацыі можна было б прыступаць да перамоваў аб міры і аб вяртаньні акупаваных тэрыторый.

План добры і, у прынцыпе, ажыцьцявімы. Але пры адной істотнай умове: пры татальнай дапамозе Амэрыкі і ўсяго Заходняга дэмакратычнага сьвету. І вось тут прычына канфлікту прэзыдэнта Трампа з прэзыдэнтам Зяленскім і, фактычна, -- з Украінай.

Пэзыдэнт Трамп і ягоная адміністрацыя апасаюцца, што Амэрыка ўлезе ў новы В'етнам, у бясконцую вайну, куды будзе няспынна піхаць свае ваенныя нарыхтоўкі і мільярды даляраў, не здабываючы істотнай перавагі, бо рэсурсы Расеі велізарныя (плюс Паўночная Карэя, Іран і пры аказіі нават Кітай), а рэсурсы Украіны (дзе галоўнае -- людзі, салдаты, якіх не хапае) не вялікія, і без апоры на ЗША, пераламаць сітуацыю на фронце будзе цяжка (а з цягам часу яшчэ цяжэй).

Разумеючы гэта, прэзідэнт Трамп хоча пазьбегнуць разьвіцьця падзеяў, якія могуць рэальна прывесьці да пашырэньня вайны і перарастаньня яе ў 3-ю сусьветную. Пра гэта ён вымушаны быў нават сказаць адкрыта сп. Зяленскаму ў час спрэчкі ў Белым Доме. Яго вельмі раздражняе, нават выводзіць з сябе, што сп. Зяленскі тут яго ўпарта не разумее і настойвае на тэрміновых гарантыях бясьпекі (за кошт Амэрыкі) альбо да працягу вайны да перамогі і, зразумела, пры падтрымцы і зноў жа -- пры дапамозе Амэрыкі (інакш не атрымаецца).

Патрыятызм сп. Зяленскага тут добра зразумелы і варты пахвалы, гэтак жа як і рацыяналізм і адказнасьць прэзыдэнта Трампа. У прынцыпе справядліва было б, каб амэрыканцы моцна дапамаглі Украіне, на якую напаў агрэсар. Можна было б надоўга спыніць агрэсіўную палітыку Расеі. Але рацыянальнае рашэньне будзе прымаць прэзыдэнт Трамп, які (калі апаненты ня здолеюць паразумецца) ня спыніцца нават перад самымі нечаканымі дзеяньнямі. Ягоная пазыцыя тэрміновага міру і заканчэньня выйны застаецца нязьменнай. Чакаюцца перамены.

ЗП.

ЗЯНОН ПАЗЬНЯК: СПАКОЙНА АБ ПЭРСПЭКТЫВЕ

У раскладцы мірнай палітыкі прэзыдэнта Трампа Украіна заняла зручную і пэрспэктыўную пазыцыю, дзякуючы каштоўнай прапанове прэзыдэнта Зяленскага аб сумеснай амэрыканска-украінскай здабычы і выкарыстаньні рэдказямельных металаў. У агульных рысах дамова была падрыхтавана з ухвалы абодвух бакоў, і ў пятніцу, 28 лютага, у Вашынгтоне, меркавалася яе рамачнае падпісаньне.

Умова выгадная абодвум бакам, і галоўнае -- яна (на думку амэрыканцаў) стварала б істотную базу для гарантыяў незалежнасьці Украіны, спыненьня вайны і пэрспэктывы для міру з прагрэсам для Украіны. Тым часам, украінскі бок хацеў больш канкрэтных і пераканаўчых гарантыяў бясьпекі. І гэтая пазыцыя была істотнай.

Перад заключэньнем дамовы на традыцыйным апавяшчэньні для прэсы і палітычнай грамадзкасьці нечакана, у выніку слоўных памылак з абодвух бакоў (маецца на ўвазе -- з боку спадара Зяленскага і найбольш спадара Вэнса, які ўключыўся ў размову прэзыдэнтаў) узьнікла вострая спрэчка, якая прывяла да адкладу справы аб падпісаньні дамовы. Прытым спадару Зяленскаму далі зразумець, што ён можа пакінуць Белы Дом, але зноў вярнуцца, калі захоча засьведчыць імкненьне да міру.

Атрымалася непрыгожа. Сварка выклікала буру абмеркаваньняў у розных сродках інфармацыі. Апускаем ажыятаж, які ўзьняўся сярод палітычных апанэнтаў і ў СМІ. Ён сацыяльна некарысны, нічога не вырашае па сутнасьці, і толькі спрыяе чарговым неабдуманым учынкам у палітыцы.

Станоўчы элемэнт гэтай эмацыйнай спрэчкі бакоў у тым, што яна (як і выступ спадара Д. Вэнса на канфэрэнцыі ў Мюнхене) стымулявала краіны Эўропы (НАТО і Эўразьвяз) да дэклярацыяў аб падтрымцы Украіны і да пошукаў практычнага эўрапейскага адзінства дзеяньняў перад небясьпекай пашырэньня расейскай агрэсіі.

Тым часам Эўра-Атлянтычны сьвет стратэгічна адзіны. Усе кансалідуючыя дзеяньні Эўропы без практычнай і моцнай дапамогі з боку Амэрыкі будуць недастаткова эфэктыўнымі. Гэта, здаецца, разумеюць усе. Таму сумесныя дзеяньні на новым якасным узроўні (пры пазыцыі самастойнай, адказнай і партнёрскай Эўропы) чакаюцца, вітаюцца і, гледзячы па настроях, -- спадзявана будуць.

Для Украіны (як і для Эўропы) партнёрская дапамога Амэрыкі -- гэта ў існуючых умовах ёсьць жыцьцёвая неабходнасьць. Прыкры інцыдэнт, які ўзьнік 28 лютага ў Вашынгтоне перад меркаваным падпісаньнем дамовы, не зачыняе, аднак, шляхоў да ўзаемадзеяньня і далейшага супрацоўніцтва ў імкненьні да міру, справядлівасьці і перамогі над агрэсіяй.

Увогуле, калі меркаваць разумна і па-чалавечы, то разыходжаньне магло б вырашыцца проста -- вяртаньнем да здаровага сэнсу, да падпісаньня дамовы аб рэдказемах (магчыма, ужо на ўзроўні іншых першых дзяржаўных асобаў).

Сітуацыя такая, што ні Украіна ня можа разьлічваць на посьпех міру без удзелу Злучаных Штатаў, ні Злучаныя Штаты ня змогуць засьведчыць справядлівую палітыку, ігнаруючы Украіну. Галоўная роля тут якраз у Амэрыкі. Дадам: у Амэрыкі здаровага сэнсу. Да гэтага сэнсу прыдзецца ўсё ж вярнуцца. Інакш расколам скарыстаецца толькі Расея.

У гэтым складаным для Украіны, Беларусі і для ўсяго вольнага сьвету становішчы імкнуся засьведчыць ад Нацыянальна-Вызвольнага Руху "Вольная Беларусь" нашу поўную і безумоўную падтрымку змагарнай Украіне і сябрам-украінцам у іхным справядлівым змаганьні за волю і незалежнасьць супраць расейскай агрэсіі і ворага чалавецтва.

Слава Украіне!
Жыве Беларусь!

2 сакавік 2025 г.
Зянон ПАЗЬНЯК

КАНФЭРЭНЦЫЯ. ПЕРШЫЯ ВЫНІКІ.

20 лютага 2025 года, адбылася важная прэсавая Канфэрэнцыя НВР "ВОЛЬНАЯ БЕЛАРУСЬ" для польскіх і замежных журналістаў з запрашэньнем супрацоўнікаў замежных амбасадаў. Задача "Вольнай Беларусі" — данесьці да палітыкаў Эўразьвязу гуманістычную пазыцыю выратаваньня палітычных закладнікаў рэжыму Лукашэнкі шляхам перамоваў з тэрарыстычным рэжымам аб вызваленьні іх з турмы ўзамен на скасаваньне шкодных для народа татальных эканамічных санкцыяў, выгадных Пуціну і Расеі.

На сёньняшні дзень такую добрую пазыцыю разумее і падтрымлівае новае прэзыдэнцкае кіраўніцтва Амэрыкі. (Шляхам непасрэдных перамоваў ужо вызвалілі некалькі вязьняў). Спадзяемся таксама на разумнае гуманнае рашэньнне Эўразьвязу, на станоўчае ўспрыняцьце нашай прапановы.
----------------------------

УДАР ПА ЭКСТРЭМІЗМУ

Першая рэакцыя на Канфэрэнцыю аказалася даволі кур'ёзнай і не з таго боку. 21-га лютага ў прасторы зявілася тэрміновая інфармацыя (працавалі, відаць, ноччу) ад лукашысцкага Міністэрства Унутраных спраў наступнага кшталту:

Решение МВД от 21.02.2025 № 3ЭК «О признании группы граждан экстремистским формированием и запрете его деятельности»

Экстремистское формирование
"Вольная Беларусь"

Группа граждан из числа руководителей национально-освободительного движения "Вольная Беларусь" осуществляет экстремистскую деятельность, в том числе посредством ряда сетевых ресурсов.

Далей пералічваецца 48 "сетевых ресурсов" (амаль палова зь якіх мне нават невядома) і асобы.

Здаецца дзіўным такі хуткі дэмарш, лукашызм у гэтых абставінах мог бы не сьпяшацца. Але, магчыма, вечарам пазванілі з Крамля (бо Маскве тое дрэнна), і ў Менску за ноч усё зрабілі.

Да ранейшай маёй крымінальнай спрвы дадалі "экстрэмізм". Зразумела, што гэта зроблена для тых, хто будзе ў Беларусі слухаць, глядзець і чытаць "Вольную Беларусь", каб кінуць іх за краты. Таму заклікаю быць разумна асьцярожнымі, ведаючы, што робіцца ў нашай краіне.

Што датычыць " апанэнтаў". Тут панове, гаспадары і таварышы, спадары і спадарыні і ўся засьведчаная шляхта на эміграцыйнай сцэне, -- хочаце верце, а хочаце -- не. Але далей цярпець нельга. Пракуратура "Вольнай Беларусі " ў асобе Генэральнага пракурора тройчы саветніка юстыцыі сп. В. Лысагорскага з пачуцьцём грамадзянскага абавязку ўсчала сьледзтва па факту тэрарыстычнай дзейнасьці арганізацыяў пад назовам "Міністэрства Унутраных Справаў Рэспублікі Беларусь", "Галоўнае Упраўленьне па барацьбе з арганізаванай злачыннасьцю і карупцыяй", "Унутраныя войскі Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь", "Комитет Государственной Безопасности Республики Беларусь". Сьледчыя дзеяньні праводзяцца па факту групавога тэрарызму і ўдзеле ў ім з выкарыстаньнем дзяржаўных структур спадароў Кубракова Івана Ўладзімеравіча, Карпенкова Мікалая Мікалаевіча, Антоненкі Андрэя Валерыявіча, Тэртэля Івана Станіслававіча.

Клаўзула юрыспрудэнцыі: Нават калі некаторым набяжыць на пажыцьцёўку -- мужайцеся, бо суд будзе справядлівы.

ЗП.
21-02-2025.