Słuchać hadko! (былы Rerum Novarum)

Вельмі часта можна сустрэць меркаванне, што выпадкі сексуальнага гвалту ў Касцёле з боку святароў з’яўляюцца вынікам цэлібату ў лацінскім абрадзе. Аднак досвед, у тым ліку іншых канфесіяў, паказвае, што гэта прынамсі не галоўная прычына, калі і ўвогуле прычына такога гвалту.

І вось 11 лістапада сталася вядома, што кіраўнік Царквы Англіі, арцыбіскуп Кентэрберыйскі Джастын Ўэлбі сышоў у адстаўку пасля абвінавачванняў у бяздзеянні ў справе сексуалізаванага гвалту над дзецьмі з боку звязанага з англіканскім касцёлам юрыста. Юрыст натуральна, як і ў цэлым англіканскія святары, не меў ніякага абавязку цэлібату, але сексуальны гвалт над дзецьмі ўчыняў. Пра ранейшыя выпадкі гэтага сярод англіканаў Аўстраліі, Вялікай Брытаніі, Канады і Новай Зеландыі можна прачытаць, напрыклад, тут.

Таксама масавыя выпадкі сексуальнага гвалту над дзецьмі расследаваліся сярод Сведак Еговы, баптыстаў, мармонаў, юдэяў і іншых. Не пазбавілася гэтага і Расейская праваслаўная царква.

Ну й вядома, не толькі рэлігійныя арганізацыі сутыкаюцца з педафіліяй. Вельмі шмат выпадкаў педафілаў вядома са школаў, медычных і спартовых установаў, дзіцячых дамоў і сем’яў. І нідзе там не было прымусовага цэлібату.

Абвінавачванні цэлібату ў сексуальным гвалце - гэта спроба знайсці лёгкае развязанне складанай праблемы. А развязваць яе трэба перадусім праз прафілактыку выяўлення ненармальных схільнасцяў у людзей, якія хочуць працаваць з дзецьмі ў межах любой установы ці інстытуту, і праз пакаранне - ад інстытуцыйнага да крымінальнага - тых, хто пакрывае факты сексуальнага гвалту. Не кажучы ўжо пра пакаранне, і вельмі сур'ёзнае, саміх педафілаў.

Учора сталася вядома пра ліквідацыю каталіцкай Пінскай духоўнай семінарыі. Прычыны гэтага называюцца дзве. З аднаго боку - рэпрэсіі ўладаў у выглядзе прымусовай перарэгістрацыі рэлігійных арганізацыяў. З другога - недахоп святарскіх пакліканняў у Беларусі. Пракаментаваць гэта можна толькі адным чынам: ані рэпрэсіі ў агляднай перспектыве не спыняцца, ані святарскіх пакліканняў больш не стане. Так што, паляпшэння сітуацыі чакаць няварта, а вось пагаршэння - так.

Занадта смелымі мы былі два гады таму адносна маргінальнасці Трампа. Падобна, што ён сам яшчэ каго хочаш маргіналізуе

Расейскі патрыярх Кірыл заявіў, што “Церковь никогда смертной казни не осуждала, если смертная казнь осуществлялась по закону”. Паводле яго, “если есть человек опаснейший для общества и если его невозможно никак изолировать, его нужно убрать”.

Магчыма, Расейская праваслаўная царква ніколі і не асуджала смяротнае пакаранне, але нават Беларуская ПЦ гэта рабіла. Напрыклад, яшчэ мітрапаліт Філарэт у 1996 годзе адзначаў, што “Мы, хрысціяне, не можам апраўдваць смяротнае пакаранне, бо гэта грэх забойства ... Жыццё любога чалавека належыць яго Творцы, Богу. Не мы, грэшныя людзі, даравалі быццё чалавеку, - не нам і пазбаўляць чалавека існавання”. Гэтую ж пазіцыю БПЦ паўтарала ў 2013 годзе.

А Каталіцкі Касцёл наўпрост абвяшчае ў Кампендыі сацыяльнага вучэння (п. 405):

“Знакам надзеі з’яўляецца для Касцёла «ўсё больш шырокі пратэст грамадскай думкі ў адносінах да кары смерці, нават калі яна прымяняецца толькі як прылада “законнай абароны” грамадства. Гэты пратэст вынікае з пераканання, што сучаснае грамадства ў стане эфектыўна змагацца са злачыннасцю метадамі, якія абяшкоджваюць злачынцу, не пазбаўляючы яго апошняга шансу перамяніць сваё жыццё». Хаця традыцыйнае вучэнне Касцёла не выключае (пры ўмове, што поўнасцю ўстаноўлена асоба і адказнасць злачынцы) смяротнае пакаранне, «калі гэта адзіны магчымы спосаб сапраўднай абароны чалавечага жыцця ад несправядлівага агрэсара», усё роўна лепш імкнуцца да некрывавых метадаў стрымання і пакарання злачынцаў, паколькі яны «найбольш адпавядаюць канкрэтным умовам агульнага дабра і годнасці чалавечай асобы». Рост колькасці краін, якія прымаюць меры, каб адмяніць смяротнае пакаранне або спыніць яго выкарыстанне, з’яўляецца таксама доказам таго, што выпадкі, у якіх існуе абсалютная неабходнасць смерці злачынцы, сёння вельмі рэдкія і, магчыма, ужо зусім не сустракаюцца. Усё большае непрыняцце грамадскай думкай смяротнага пакарання і розныя меры, якія выкарыстоўваюцца для яго адмены ці спынення, з’яўляюцца выразнымі праявамі павышэння маральнай чуйнасці”.

У патрыярха Кірыла, як бачым, маральная чуйнасць не падвышаецца.

Дзяды. Згадайце сваіх памерлых, наведайце магілы, памаліцеся, запаліце знічы, бо сямейная гісторыя - гэта мільёны частак гісторыі нацыянальнай. Слабое веданне яе перашкаджае нам разумець саміх сябе, разумець тое, што мы хочам ад будучыні. Кожная сямейная гісторыя ў Беларусі - гэта гісторыя змагання, выжывання ў гады тэрору, калектывізацыі, войнаў, прыгону ды паўстанняў.

Калі ў вас ёсць магчымасць і вы ведаеце такія мясціны побач, наведайце магілы вядомых нашых суайчыннікаў, напрыклад тых, хто змагаўся за вольнасць і свабоду, хто спрыяў развіццю культуры і навукі, нёс Божае слова, стаў ахвярай ворагаў. Наведайце, каб паказаць, што мы не забыліся. Наведайце, каб паказаць, што працягваем іхную справу.

Калі вы не ў Беларусі і не можаце наведаць магілы сваіх блізкіх і продкаў, а паблізу няма магілаў тых, хто жыў для Беларусі і беларусаў, наведайце любыя іншыя магілы. Перадусім, закінутыя, каб праз клопат да іх выказаць сваю павагу і да іншых.

Памятайце і не забывайце.

Учора споўнілася два гады з моманту прымусовага закрыцця Чырвонага касцёла. Каталіцкія ўлады, відаць, думалі, што дастаткова будзе адхіліць ад кіраўніцтва ім нелюбімага ўладамі пробашча Уладзіслава Завальнюка, як касцёл аддадуць. Мы таксама схіляліся да такой думкі, хоць і выступалі супраць самой адстаўкі пад ціскам уладаў. І, як выявілася, касцёл, нягледзячы на зробленую адстаўку, не аддадаюць.

У гэтым плане сітуацыя нагадвае стаўленне рэжыму да шэрагу палітвязняў, асабліва вядомых, якіх прымушаюць зняцца ў прапагандысцкіх фільмах, “пакаяцца” на камеру і зачытаць тэкст па паперцы. Падобна, што абяцаючы вызваленне на волю. А пасля таго, як палітвязень усё гэта зробіць, прынізіцца, навешваюць яму новы тэрмін паводле арт. 411 КК.

Так і з Чырвоным касцёлам. Касцельныя ўлады прымусілі зрабіць, што ад іх хацелі, але самі ўлады на ніякія саступкі не пайшлі.

Як вынік, у дачыненні да палітзняволенай святыні ўчора пачаўся ўжо трэці год яе палітычнага тэрміну.