Грэка-католікі Беларусі

 9 сакавіка (25 лютага) 1838 г. памёр Язафат Булгак — апошні ўніяцкі мітрапаліт

Язафат Булгак (1750—1838) — апошні мітрапаліт Кіеўскі, Галіцкі і ўсёй Русі Уніяцкай Царквы перад яе ліквідацыяй у Расійскай імперыі. Ён стаў адной з ключавых фігур у гісторыі Грэка-Каталіцкай Царквы на беларускіх і ўкраінскіх землях у к. XVIII — п. п. XIX ст.

Язафат Булгак нарадзіўся ў 1750 г. у шляхецкай сям’і на тэрыторыі сучаснай Беларусі. У маладыя гады ён далучыўся да базыльянскага ордэна, які быў адной з асноватворных структур Уніяцкай Царквы. Атрымаў добрую адукацыю і хутка праявіў сябе як здольны царкоўны дзеяч.

У 1788 г. ён быў прызначаны архімандрытам Быценьскага манастыра, аднаго з найважнейшых цэнтраў уніяцтва ў Беларусі. У 1790 г. стаў Полацкім архіепіскапам, што было адной з самых уплывовых пасадаў ва Уніяцкай Царкве.

У 1817 г. Язафат Булгак быў прызначаны мітрапалітам Кіеўскім, Галіцкім і ўсёй Русі, фактычна стаўшы кіраўніком усёй Уніяцкай Царквы ў Расійскай імперыі. Аднак яго дзейнасць праходзіла ў складаныя часы: пасля падзелаў Рэчы Паспалітай большая частка ўніяцкіх тэрыторый апынулася пад уладай Расіі, дзе афіцыйнай Царквой быў праваслаўны Сінод.

Нягледзячы на ціск, Булгак імкнуўся захоўваць уніяцтва. Яму даводзілася балансаваць паміж лаяльнасцю да расійскіх уладаў і абаронай уніяцкай традыцыі. Ён падтрымліваў базыльянскія манастыры, стараючыся захаваць адукацыю і падрыхтоўку духавенства.

Аднак расійскія ўлады паступова ўзмацнялі ціск на Уніяцкую Царкву, імкнучыся перавесці яе вернікаў у праваслаўе. Пасля смерці Булгака ў 1838 г. улады скарысталіся момантам, каб ліквідаваць мітраполію. Ужо ў 1839 г. сабор у Полацку, арганізаваны расійскім урадам, абвясціў далучэнне Уніяцкай Царквы да РПЦ.

 Час сузірання. Казане айца Андрэя Крата на Першую нядзелю Вялікага посту

Падчас малітвы Вялікага пакаяннага канона ў першыя дні посту мы шмат чулі пра сузіранне. Вось, напрыклад, што гаворыць святы Андрэй Крыцкі на прыкладзе гісторыі пра
The post Час сузірання. Казане айца Андрэя Крата на Першую нядзелю Вялікага посту first appeared on ГРЭКА-КАТАЛІЦКАЯ ПАРАФІЯ МАЦІ БОЖАЕ ФАЦІМСКАЙ У ГРОДНЕ.

https://facimskaja.by/galounaya/chas-suzirannya-kazane-ajcza-andreya-krata-na-pershuyu-nyadzelyu-vyalikaga-postu.html

 8 сакавіка 1946 г. пачаўся Львоўскі псеўдасабор, які стаў адной з ключавых падзей у гісторыі Грэка-Каталіцкай Царквы (ГКЦ). Гэтае мерапрыемства, якое атрымала назву "псеўдасабор", было арганізавана савецкімі ўладамі і Маскоўскім патрыярхатам з мэтай ліквідацыі Брэсцкай уніі 1596 г. і далучэння грэка-католікаў да Рускай праваслаўнай Царквы. Сабор адбыўся ва ўмовах жорсткага палітычнага і рэлігійнага ціску, без удзелу законнай царкоўнай улады і сапраўдных прадстаўнікоў ГКЦ.

🌱Перадумовы падзеі
Пасля ІІ сусветнай вайны Савецкі Саюз усталяваў кантроль над Заходняй Украінай, дзе дамінавала Грэка-Каталіцкая Царква. Гэтая Царква мела моцныя нацыянальныя і культурныя пазіцыі, што выклікала раздражненне савецкай улады. Сталін разглядаў ГКЦ як палітычную пагрозу, паколькі яна мела сувязі з Ватыканам, які ўспрымаўся як "буржуазны" і "антысавецкі" цэнтр уплыву.

У 1945 г. савецкія органы бяспекі арыштавалі кіраўніцтва ГКЦ, у тым ліку мітрапаліта Ёсіфа Сліпога і ўсіх біскупаў, якія адмовіліся перайсці ў праваслаўе. Такім чынам, Царква была пазбаўленая свайго законнага духоўнага кіраўніцтва. Савецкія ўлады, выкарыстоўваючы падкантрольных святароў, арганізавалі так званы "ініцыятыўны камітэт" для пераводу ГКЦ у праваслаўе.

💥Ход сабора
Львоўскі псеўдасабор адбыўся 8-10 сакавіка 1946 г. у саборы Святога Юра. З больш чым 2000 святароў ГКЦ у падкантрольных саветам абласцях удзел у "саборы" прынялі толькі каля 216 святароў, якіх выбралі савецкія ўлады.

На саборы было прынята тры асноўныя рашэнні:
1. Адмена Брэсцкай уніі 1596 г.
2. "Вяртанне" грэка-католікаў у лона Рускай праваслаўнай Царквы.
3. Заклік да Ватыкана разарваць сувязі з былой Грэка-Каталіцкай Царквой.

Гэтыя рашэнні прымаліся пад наглядам савецкіх спецслужбаў, а супраціў з боку святароў жорстка падаўляўся.

🔥Наступствы і рэпрэсіі
Пасля сабора ГКЦ была забаронена, яе маёмасць канфіскаваная, а храмы перададзеныя Рускай праваслаўнай Царкве. Святары, якія адмовіліся перайсці ў праваслаўе, падвяргаліся рэпрэсіям: многія былі арыштаваныя, сасланыя ў лагеры ці нават расстраляныя.

Падпольная дзейнасць ГКЦ працягвалася, нягледзячы на жорсткія рэпрэсіі. Толькі ў 1989 г., напярэдадні распаду СССР, ГКЦ была афіцыйна адноўлена.

📌Заключэнне
Львоўскі псеўдасабор 1946 г. стаў адной з найбольш драматычных старонак у гісторыі Грэка-Каталіцкай Царквы. Ён быў некананічным і праводзіўся пад ціскам савецкіх уладаў, што робіць яго рашэнні несапраўднымі. Нягледзячы на гвалтоўнае далучэнне да Маскоўскага патрыярхату, ГКЦ не знікла, а захавалася ў падполлі і праз дзесяцігоддзі вярнулася да адкрытага служэння.

 Заклік Хрыста «Навяртайцеся і верце ў Евангелле» (Мк. 1, 15) заўсёды з’яўляецца актуальным заданнем для кожнага хрысціяніна, а для Царквы — місіяй яе прапаведніцкага і душпастырскага служэння. Праз дзеянне ласкі Святога Духа ў Царкве нас дасягае рука Госпада, што прабачае і ацаляе: «Прыміце Духа Святога! Каму адпусціце грахі, таму будуць адпушчаны, а на кім пакінеце, на тым застануцца» (Ян. 20, 22). Менавіта гэтыя словы Збаўцы сталі ў хрысціянскай традыцыі асновай таінства пакаяння, свяшчэннадзейства, у якім міласэрны Бог сустракаецца з грэшным чалавекам, які каецца, і праз святара даруе яму адпушчэнне грахоў.

Таінства пакаяння з'яўляецца вялікай праявай Божай любові і міласэрнасці да нас, грэшных. Бо калі мы, абмытыя ў хрышчэнні са сваіх грахоў і адораныя Божай ласкай, зноў чынім са злосці ці слабасці грэх, Госпад не адкідае нас і не адварочваецца, але чакае ад нас пакаяння. Ён прабачае нам, калі мы каемся і вызнаем свае грахі. Невыпадкова Святыя Айцы Царквы называлі гэтае таінства «другім хростам» або «другой дошкай выратавання пасля катастрофы» (лац. secundatabula postnaufragium). Відавочна, пад катастрофай меўся на ўвазе грэх, які чалавек учыніў пасля хросту і ад якога ратаваўся ў таінстве пакаяння.