"Беларуская мова і літаратура"

​​📚 Выдавецтва «Адукацыя і выхаванне» прапануе 📚

Серыя кніг «Я ганаруся!»

Серыя заснавана ў 2022 годзе па замове Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь.

Невялікія па фармаце кнігі серыі знаёмяць чытачоў з галоўнымі сімваламі, гераічным мінулым і адметнымі мясцінамі Беларусі, яе архітэктурнымі помнікамі, традыцыямі, сучаснымі дасягненнямі, а таксама славутымі і вядомымі людзьмі.

Выданні прыгожа ілюстраваны, аздоблены QR-кодамі, па якіх можна перайсці да аўдыяверсіі тэкстаў, агучаных прафесійнымі артыстамі. У асобных кнігах ёсць развіццёвыя заданні.

Кнігі серыі «Я ганаруся» прыдадуцца пры падрыхтоўцы і правядзенні ўрокаў і пазакласных мерапрыемстваў. Размешчаны ў іх матэрыял будзе садзейнічаць выхаванню грамадзянскасці, пачуццяў любові да роднага краю, гонару за свой народ і Беларусь.

Можна набыць наступныя кнігі серыі:

🔷 Вечная памяць героям: мемарыялы Беларусі
(Д.Кашавар).
📕 Набыць кнігу

🔷 Беларускія школьнікі — героі Вялікай Айчыннай вайны
(Д.Кашавар).
📕 Набыць кнігу

🔷 Маўклівыя сведкі гісторыі
(Д.Кашавар).
📕 Набыць кнігу

🔷 Нацыянальныя паркі і запаведнікі Беларусі
(Э.Сапожнікава).
📕 Набыць кнігу

🔷 Шлях да зор. Беларусы ў космасе
(В.Ваніна)
📕 Набыць кнігу

🔷 Беларускія народныя рамёствы
(В.Ваніна)
📕 Набыць кнігу

🔷 Святы і памятныя даты Рэспублікі Беларусь
(В.Ваніна)
📕 Набыць кнігу

Дасягненні беларускага спорту
(Д.Кашавар)
📕 Набыць кнігу

​​Чытайце ў жнівеньскім нумары!

Рыхтуюцца да друку спісы прыкладных тэм сачыненняў для ХІ класа. Па беларускай мове прапанавана 32 тэмы, па беларускай літаратуры — 28.

Прыклады тэм.

Беларуская мова:
✍🏻 Памятныя мясціны воінскага подзвігу.
✍🏻 «Дык трэба грунт мець пад нагамі, каб не бадзяцца батракамі…» (афарызм Якуба Коласа).
✍🏻 Што варта ўзяць у дарослае жыццё, а што — не?

Беларуская літаратура:
✍🏻 Што азначае быць і застацца чалавекам? (па творах В. Быкава).
✍🏻 Урокі рамана У. Караткевіча «Чорны замак Альшанскі».
✍🏻 Пошукі новых мастацкіх форм у сучаснай беларускай літаратуры.

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
Сёння, 25 ліпеня, апошні дзень, калі можна падпісацца на 8 нумар нашага часопіса. Гэта можна зрабіць ці ў любым аддзяленні Белпошты, ці праз сайт belpost.by

❗️ Замовіць асобнік восьмага нумара можна па тэл.:
(+375 17) 322-93-25.

​​Чытайце ў жнівеньскім нумары!

Верш Віктара Шніпа «Сям’я» (Урок у VІІ класе)
В. В. Кашко

Метадычная распрацоўка, падрыхтаваная настаўніцай гімназіі №31 г.Мінска В.В.Кашко, дапаможа вучням разам з настаўнікам асэнсаваць ідэйны змест верша В.Шніпа «Сям’я», пазнаёміцца з разнавіднасцю паэтычнага твора ў форме свабодна арганізаванай мовы — верлібрам. Пададзены сціслыя звесткі пра жыццё і творчасць паэта.

Матэрыял садзейнічае фарміраванню ў вучняў каштоўнасных адносін да сям’і, выхаванню паважлівага стаўлення да бацькоў.

У распрацоўцы ўрока прапанаваны метадычныя прыёмы «Дадумванне», «Старытэлінг», «Пытанне ад Сакрата» праца з кластарам і інш. Прыводзяцца пытанні для аналізу твора і адказы на іх.

Выява: аснова для кластара «Сям’я», які прапануецца ў распрацоўцы.

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
На часопіс можна падпісацца ці ў любым аддзяленні Белпошты, ці праз анлайн-рэсурсы:

🟢 сайт выдавецтва «Адукацыя і выхаванне»;
🟢 сайт Белпошты;
🟢 сайт электроннай падпіскі belpressa.

❗️ Замовіць асобнік восьмага нумара можна па тэл.:
(+375 17) 322-93-25.

​​Запрашаем аўтараў да супрацоўніцтва!

✅ Патрабаванні да артыкулаў, якія публікуюцца ў часопісе «Беларуская мова і літаратура»

🆗 Тэматыка. Арыгінальнасць. Часопіс прымае да публікацыі практыка-арыентаваныя артыкулы, прызначаныя для настаўнікаў беларускай мовы і літаратуры.

Матэрыял, прапанаваны да публікацыі, мусіць быць закончаным, арыгінальным (не размешчаным як у друку, так і на інтэрнэт-рэсурсах), лагічна цэльным тэкстам на беларускай мове, прысвечаным канкрэтнаму пытанню, тэме. Тэму неабходна суаднесці з вучэбнай праграмай. Аўтарскі тэкст павінен утрымліваць новую інфармацыю, мець адукацыйную і практычную накіраванасць (навукова-метадычныя падыходы, парады, каментарыі да тэмы, практыкаванні, заданні і г. д.).

🆗 Форма. Аб’ём навуковага артыкула мусіць быць не менш за 14 000 знакаў з прабеламі і не больш за 22 000 знакаў з прабеламі.

Навуковы артыкул павінен змяшчаць наступныя кампаненты: індэкс УДК, звесткі пра аўтара (аўтараў), назву артыкула, анатацыю і ключавыя словы на беларускай і англійскай мовах, уводзіны, асноўную частку, заключэнне, спіс выкарыстаных (і рэкамендаваных) крыніц, аформлены ў адпаведнасці з прынятымі бібліяграфічнымі правіламі і стандартамі. Да артыкула неабходна дадаць рэцэнзію і выпіску-рэкамендацыю.

У артыкуле — распрацоўцы ўрока (пазакласнага мерапрыемства), займальным матэрыяле індэкс УДК, анатацыя і ключавыя словы не патрабуюцца. Спіс выкарыстаных крыніц неабходны ў тым выпадку, калі ў матэрыяле былі выкарыстаны цытаты з чужых (публіцыстычных, навуковых, мастацкіх) твораў.

🆗 Ілюстрацыі. Прэзентацыі. Ілюстрацыйны матэрыял да артыкула мусіць быць дасланы асобна (кожная выява — файлам) у фармаце gif, png, jpg, jpeg (на выбар).

Калі распрацоўка ўрока будуецца з улікам прэзентацыі ці слайдаў, пажадана даслаць іх таксама.

🆗 Афармленне электроннага пісьма. У тэме неабходна пазначыць тэму і тып артыкула (навуковы артыкул, распрацоўка ўрока, займальны матэрыял і інш.). Дасылаючы распрацоўку ўрока, неабходна пазначыць адпаведную чвэрць, калі вывучаецца тэма.

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
❗️Матэрыялы для разгляду прымаюцца на электронную пошту belmova@aiv.by

​​Глядзіце ў ліпеньскім нумары!

✴ Каляровы партрэт Рыгора Мурашкі (1902—1944).
Аўтар А.Прынькова.

Рыгор Мурашка — беларускі пісьменнік, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.

У перадваенны час засведчыў пра сябе як арыгінальны, таленавіты празаік. Выдаў зборнікі апавяданняў «Стрэл начны ў лесе» (1926), «Прыгранічны манастыр» (1930), «Званкі» (1931), «Рузікі» (1932), «Мюдаўская ноч» (1934). Аўтар аповесці «У іхнім доме» (1929), раманаў «Сын» (1929), «Салаўі святога Палікара» (1940). Выступаў таксама як крытык.

У гады Вялікай Айчыннай вайны дзейнічаў у Мінскім падполлі, з восені 1943 года — у партызанскім атрадзе на Лагойшчыне. Загінуў у красавіку 1944 г. у час прарыву блакады нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

✴ Фотаздымак мемарыяльнай дошкі ў гонар Міхася Васілька (М.В.Касцевіча), беларускага паэта і кіраўніка Скідзельскага падпольнага антыфашысцкага камітэта ў гады Вялікай Айчыннай вайны (1943—1944). Усталявана ў 1960 годзе ў Гродна на будынку дома, што знаходзіцца на скрыжаванні вуліц Міхася Васілька і Кірава, 32 (на гэтым месцы ў драўляным аднапавярховым доме з 1958 года жыла сям’я паэта).
Фота М.Грынько.

​​✅ Чытайце ў часопісе № 7
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️

Запрашаем на ўрок
▫ Саланевіч Н. П. Іван Чыгрынаў. Апавяданне «Дзівак з Ганчарнай вуліцы» (урок у ХІ класе)
▫ Казакевіч-Альшанец Н. Г. Рабочыя аркушы да ўрокаў беларускай літаратуры (дадатковае чытанне, ХІ клас)
▫ Андруконіс Ю. У. Янка Брыль. «Сірочы хлеб». Вобраз пані Мар’і (урок у VІІ класе)
▫ Якіменка А. А. Сачыненне-апавяданне пра свой род, сваіх продкаў (урок у VII класе)

Методыка і вопыт
▫ Якімовіч А. М. Вывучаем часціны мовы: практыкум
▫ Прахаровіч А. М. Займальны дыдактычны матэрыял па тэме «Францыск Скарына» (IX—X класы)
▫ Прыкладныя тэмы сачыненняў.
Падрыхтаваў А.І.Андруковіч

Рыхтуемся да алімпіяды
▫ Караткевіч В. І., Варановіч В. Л.,
Караткевіч І. І., Шаршнёва В. М. Матэрыялы заключнага этапу рэспубліканскай алімпіяды па вучэбных прадметах «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура» (2024 год, ІХ клас)
▫ Палуян А. М., Казлоўскі Р. К.,
Падстаўленка В. Ф. Заключны этап рэспубліканскай алімпіяды па вучэбных прадметах «Беларуская мова» і «Беларуская літаратура»: аналіз вынікаў і парады (2024 год, ІХ клас)
▫ Мойса Т. І. Дыягнастычная раённая алімпіяда па беларускай мове і літаратуры (V—VI класы)

Навуковыя публікацыі
▫ Калядка С. У. Вывучэнне паэтычных твораў у V—ІХ класах: выхаваўчы аспект

Пазакласная работа
▫ Шмаянкова Г. І. Музейныя заняткі-экскурсія «Запрашаем у нашу хату» (V—VІІ класы)

Займальны матэрыял
▫ Творы пра Вялікую Айчынную вайну: крыжаванка.
Склала Т.А.Троцкая

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
❗️ Замовіць часопіс можна па тэл.:
(+375 17) 322-93-25.

​​Чытайце ў ліпеньскім нумары!

❓ Як называецца раман Алеся Савіцкага, удзельніка вызвалення Беларусі, пра чыгуначную станцыю, дзе ў гады Вялікай Айчыннай вайны дзейнічала падпольная арганізацыя «Юныя мсціўцы»?
❓ Якое слова прапушчана ў назве верша Янкі Купалы: «Зноў будзем шчасце мець і …» (1942).
❓ Як называецца апавяданне Янкі Брыля, удзельніка партызанскага руху, пра жанчыну, якая не пабаялася даць прытулак знясіленым чырвонаармейцам, ведаючы, што за гэта яе расстраляюць?

Адказы на гэтыя і іншыя пытанні прапануецца даць у крыжаванцы, якую склала настаўніца вышэйшай катэгорыі ДУА «Арэхаўская сярэдняя школа імя Ю.В.Смірнова Аршанскага раёна» Т.А.Троцкая.

Прыдатную для раздрукоўкі сетку для крыжаванкі прапануем нашым чытачам.

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
❗️ Замовіць часопіс можна па тэл.:
(+375 17) 322-93-25.

​​​​Чытайце ў ліпеньскім нумары!

Рабочыя аркушы да ўрокаў
беларускай літаратуры
(дадатковае чытанне, ХІ клас)
Н. Г. Казакевіч-Альшанец

Рыхтуецца да друку працяг серыі рабочых аркушаў, якія распрацавала Н.Г.Казакевіч-Альшанец, настаўніца вышэйшай катэгорыі ДУА «Сярэдняя школа №5 г.Пружаны». Чарговы дыдактычны матэрыял дапаможа вучням пры вывучэнні апавядання «Сотнікаў» Васіля Быкава і п’есы Аляксея Дударава «Радавыя». Творы ўваходзяць у спіс дадатковага чытання для ХІ класа.

Заданні падаюцца ў разнастайных формах: эмодзі-шыфроўка, «Крыжыкі-нулікі», «раскадроўка», пазлы, схемы, воблакі слоў і інш. Апрача гэтага прадугледжаны творчыя заданні, дзе вучням прапануецца паразважаць над тым ці іншым пытаннем.

Распрацоўка суправаджаецца выбарачнымі адказамі.

〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰
❗ Замовіць часопіс можна па тэл.:
(+375 17) 322-93-25.

​​📚 Выдавецтва «Адукацыя і выхаванне» прапануе 📚

Прыйшоў у жыццё дзеля нас.
Нататкі пра лёс і творчасць Якуба Коласа
Жыгоцкі М.

Кніга Міколы Жыгоцкага ― біяграфічны нарыс, які складаецца з невялікіх літаратурных аповедаў, пачынаючы ад вытокаў і да апошніх дзён жыцця Якуба Коласа.

Выданне насычана цікавымі звесткамі і фактамі, істотна пашырае ўяўленне пра асобу Якуба Коласа як чалавека, яго сямейны асяродак, захапленні, клопаты, заняткі, улюбёныя мясціны, творчыя кантакты і інш.

Аўтарам выкарыстаны архіўныя i музейныя матэрыялы, успаміны пісьменнікаў, землякоў, родных.

📕 Набыць кнігу

​​Чытайце ў ліпеньскім нумары!

Сачыненне-апавяданне пра свой род, сваіх продкаў
(урок у VII класе)
А. А. Якіменка

Распрацоўка, прапанаваная настаўніцай вышэйшай катэгорыі Акцябрскай сярэдняй школы Віцебскага раёна імя І.П.Собалева А.А.Якіменка, дапаможа настаўніку развіваць уменні вучняў ствараць тэкст-апавяданне і раскрываць у змесце тэму і асноўную думку, навучыць складаць план сачынення, падбіраць неабходныя выяўленчыя моўныя сродкі для найбольш выразнага раскрыцця тэмы і асноўнай думкі; паспрыяе фарміраванню ў вучняў уяўлення пра сям’ю як частку свайго роду; будзе выхоўваць цікавасць да гісторыі і традыцый сваіх продкаў.

Для паляпшэння ўспрымання тэмы прапануюцца тэарэтычныя пытанні, займальны матэрыял — воблака слоў, схема з асноўнымі элементамі пабудовы апавядання. Апрача таго, прыводзіцца тэкст для навучальнага аналізу і заданні да яго.

На пытанні падаюцца адказы.

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
❗️ Замовіць часопіс можна па тэл.:
(+375 17) 322-93-25.

​​Чытайце ў ліпеньскім нумары!

Іван Чыгрынаў.
Апавяданне «Дзівак з Ганчарнай вуліцы»
(урок у ХІ класе)
Н. П. Саланевіч

Распрацоўка, прапанаваная настаўніцай вышэйшай катэгорыі ДУА «Сярэдняя школа №16 г.Пінска» Н.П.Саланевіч, дапаможа настаўніку пазнаёміць вучняў з асноўнымі звесткамі пра жыццё і творчасць Івана Чыгрынава; прааналізаваць апавяданне «Дзівак з Ганчарнай вуліцы»: раскрыць сутнасць вобраза Дземідзёнка, адносіны да гэтага героя дарослых і дзяцей; развіваць уменне характарызаваць літаратурнага персанажа, абапіраючыся на тэкст твора; фарміраваць крытычнае мысленне, камунікатыўныя кампетэнцыі старшакласнікаў; выхоўваць гуманістычную культуру асобы. Артыкул утрымлівае бібліяграфічны матэрыял для прэзентацый вучняў.

Праца на ўроку вядзецца з дапамогай прыёму капелюшоў. Вучню, які надзеў той ці іншы капялюш, неабходна прытрымлівацца пэўных умоў пры адказе.

📌 Белы капялюш (факты) — толькі факты, ніякіх тлумачэнняў, разважанняў.
📌 Чырвоны капялюш (эмоцыі) — гэта эмоцыі, звязаныя з пэўнымі падзеямі, героямі.
📌 Чорны капялюш (крытыка) — пошук у характарах або ўчынках персанажаў таго, за што іх можна пакрытыкаваць або асудзіць.
📌 Жоўты капялюш (пазітыў) — праяўленне станоўчага стаўлення да герояў, іх учынкаў.
📌 Зялёны капялюш (творчасць) — крэатыў, спроба ўзаемадзеяння з героямі твора або спроба ўнесці нейкія змены ў сюжэт.
📌 Сіні капялюш (падагульненне) — падвядзенне вынікаў працы.

На ўсе пытанні і заданні, прапанаваныя ў распрацоўцы, даюцца адказы.

Выява: вокладка кнігі Івана Чыгрынава «Апавяданні», серыя «Бібліятэка школьніка» (Мастацкая літаратура, 2007), у змест якой уваходзіць твор «Дзівак з Ганчарнай вуліцы».

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
❗️ Замовіць часопіс можна па тэл.:
(+375 17) 322-93-25.

​​📚Чым папоўніць бібліятэку📚

Янка Маўр. Аповесці і апавяданні.
Серыя «Чытай і слухай»

Янка Маўр — пісьменнік-класік, пачынальнік фантастычнага і прыгодніцкага жанраў у беларускай літаратуры.

Літаратурна-мастацкае выданне ўключае творы «У краіне райскай птушкі», «Сын вады», «Палескія рабінзоны», «Слёзы Тубі», «ТВТ», «Шчасце» і змяшчае спасылкі ў выглядзе QR-кодаў на аўдыязапісы тэкстаў.

Кніга выдадзена да 140-годдзя з дня нараджэння Янкі Маўра (1883—1971).

📕 Набыць кнігу

​​Да юбілею.

Віктар Карамазаў (1934—2023) — вядомы беларускі празаік, публіцыст, сцэнарыст, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР.

Віктар Філімонавіч нарадзіўся 27 чэрвеня 1934 года ў Чэрыкаве ў сям’і настаўніка. У час Вялікай Айчыннай вайны знаходзіўся з бацькамі ў эвакуацыі. Пасля вайны сям’я жыла ў Крычаве.

У 1958 годзе скончыў аддзяленне журналістыкі філалагічнага факультэта БДУ. Працаваў у раённым і абласным друку. З 1964 года — у газеце «Звязда», з 1969 года — у газеце «Літаратура і мастацтва», потым — загадчык аддзела мастацкіх фільмаў галоўнай рэдакцыі «Тэлефільм», быў членам сцэнарна-рэдакцыйнай калегіі Беларускага тэлебачання. З 1982 года — загадчык аддзела публіцыстыкі часопіса «Полымя». У 1982—1986 гадах — кансультант Саюза пісьменнікаў БССР.

Не стала пісьменніка 16 жніўня 2023 года. Пахаваны ў Крычаве.

Выступаў у рэспубліканскім друку з 1958 года. Аўтар шматлікіх апавяданняў, раманаў «Пушча», «Бежанцы», аповесцей «Спіраль», «Дзень Барыса і Глеба», «Краем Белага шляху», «Крыж на зямлі і поўня ў небе», «Брама», «Антон» і інш.

У 1997 годзе выдадзены выбраныя творы В.Карамазава ў двух тамах. Творы пісьменніка склалі зборнікі «Галуба» (1996), «Крыж на зямлі і поўня ў небе» (2010), якія выйшлі ў серыі «Школьная бібліятэка».

Апавяданне В.Карамазава «Дзяльба кабанчыка» вывучаецца ў VІІІ класе, імя пісьменніка фігуруе ў вучэбных праграмах для ХІ класа (базавы і павышаны ўзроўні).

Выява: партрэт Віктара Карамазава, размешчаны ў №6 нашага часопіса за 2021 год. Аўтар А.Прынькова.

📚Чым папоўніць бібліятэку 📚

Скарбы сусветнай літаратуры. Зборнік
(Серыя «Чытай і слухай»)

Літаратурна-мастацкае выданне ўключае творы замежных пісьменнікаў, прапанаваных для дадатковага чытання па літаратуры вучням розных класаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі. Зборнік змяшчае творы наступных аўтараў: Р.Кіплінг, А.Ліндгрэн, Э.Распэ, Д.Шулцэ, Дж.Лондан, Ф.Шылер,
А.Маруа, С.Цвэйг, У.Фолкнер, Э.Хемінгуэй.

У выданні пададзены спасылкі ў выглядзе QR-кодаў на аўдыязапісы тэкстаў.

📕 Набыць кнігу


Распрацоўка ўрока па апавяданні Д.Шулцэ «Роберцік» надрукавана ў нашым часопісе ў №4 за 2023 год, выбарачныя фрагменты гэтага ўрока дадатковага чытання прапанаваны нашым падпісчыкам у тэлеграм-канале (12.04.2024).

⬇️
Паглядзець

Чытайце ў ліпеньскім нумары!

Матэрыялы заключнага этапу
рэспубліканскай алімпіяды
па вучэбных прадметах
«Беларуская мова»
і «Беларуская літаратура»
(2024 год, ІХ клас)
В.І.Караткевіч, В.Л.Варановіч, І.І.Караткевіч, В.М.Шаршнёва

Увазе падпісчыкаў і чытачоў часопіса прапануюцца заданні, якія выконвалі дзевяцікласнікі на алімпіядзе па беларускай мове і літаратуры ў 2024 годзе. Гэтыя матэрыялы распрацаваны В.І.Караткевічам, загадчыкам сектара суправаджэння нацыянальнага даследавання якасці адукацыі цэнтра ацэнкі якасці адукацыі, старшым навуковым супрацоўнікам лабараторыі гуманітарнай адукацыі Акадэміі адукацыі, В.Л.Варановічам, кандыдатам філалагічных навук, І.І.Караткевіч, кандыдатам філалагічных навук, В.М.Шаршнёвай, кандыдатам філалагічных навук.

Комплексная работа па беларускай мове і літаратуры змяшчае 10 заданняў, якія разлічаны: на валоданне правапісам вялікай/малой літар; на веданне частак сялянскай хаты і пабудоў пры ёй; на ўменне вызначаць пары ўтваральнае — вытворнае словы; на веданне значэнняў беларускіх фразеалагізмаў; на правілы ўжывання лічэбнікаў; працу з інфінітывам; на ўменне вызначаць рытм у вершаваных радках; на веданне твораў беларускіх пісьменнікаў. Сёмае заданне прадугледжвае пераклад тэксту, дзясятае — творчае.

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
❗️ Замовіць часопіс можна па тэл.:
(+375 17) 322-93-25.