Дзікая прырода побач

🍁🦉 Чароўная сава на фота – даўгахвостая кугакаўка (длиннохвостая неясыть).

Гэта буйная сава, нашмат буйнейшая за шэрую кугакаўку, з доўгім паласатым хвастом. Дыск твару аднатонны, на яго фоне ярка вылучаецца жоўтая дзюба.

#Дзікіфакт Даўгахвостая кугакаўка – страшны сон для мышападобных грызуноў і подлеткаў птушак, але можа злавіць і каго буйнейшага, напрыклад, вавёрку. Як ва ўсіх начных драпежнікаў, у яе выдатныя слых і зрок, а адмысловае апярэнне робіць яе палёт цалкам бясшумным.

У Беларусі даўгахвостая кугакаўка – рэдкі від, уключаны ў Чырвоную кнігу.

☝🏻 Улічвай, што турбаваць соў нельга. Спудзіш удзень – іх могуць заўважыць і пакрыўдзіць крумкачовыя.

📷 Дзякуем за фота Віктару Выскварку, @ptushkafota

Птушкі, як і людзі, з узростам маюць менш сяброў

Брытанскія даследчыкі стварылі карту з дадзенымі шасцігадовых назіранняў за ізаляванай папуляцыяй дамавых вераб’ёў. Гэтыя птушкі вострава Lundy (Вялікабрытанія) ужо больш за 25 гадоў пад пільным вокам вучоных.

🐦 На карце пазначаны ўзрост птушак і іх сацыяльныя кантакты. Карта адлюстроўвае, што больш старыя птушкі маюць значна менш сяброў, чым маладыя. Прычым даследаванне паказала, што неабавязкова галоўная прычына гэтага – меншая колькасць птушак сталага ўзросту. Усё можа быць і інакш: на старых птушак ужо не дзейнічае натуральны адбор, які б аддаваў перавагу менавіта тым, якія маюць больш сяброў.

🐦 Папярэдняе даследаванне гэтай жа папуляцыі дамавых вераб’ёў паказала, што большая колькасць сяброў, асабліва супрацьлеглага полу, а таксама кантактаў з іншымі вераб’ямі дапамагае маладым птушкам паспяхова гнездавацца. А цяпер аказалася, што ў сталым узросце сітуацыя змяняецца. Малая колькасць сяброў і меншая сацыяльная актыўнасць хаця і не даюць ніякіх пераваг, але і не нясуць негатыўных наступстваў.

Доктар Шродэр дадае: "Схільнасць заводзіць сяброў, як мінімум для вераб’ёў, можа змяняцца з іх узростам. Пакуль яны маладыя, гэта дазваляе ім займець больш сяброў і стварае перавагі. Аднак пасля таго, як яны з узростам перастаюць размнажацца, гэта ўжо не мае для іх значэння так як іх гены ўжо не будуць перадавацца патомкам".

Паводле перакладу Дмітрыя Вінчэўскага, birdwatch.by.

📷 Дзякуем за фота дамавога вераб’я Віталю Некрашэвічу.

#птушкажарт

Малюнак: Fundacja Szklane Pułapki
Аўтар ідэі: They Can Talk (Jimmy Craig)

Не – свінцу ў дзікай прыродзе

У 2023 годзе ў ЕС паляўнічым забаранілі выкарыстоўваць свінцовы шрот (дробь) на водна-балотных угоддзях. А ў наступным годзе свінцовы шрот і свінцовыя рыбалоўныя грузілы ў ЕС могуць забараніць цалкам.

Што не так са свінцом?

☣️ Свінец – таксічны цяжкі метал. Яго ўздзеянне можа мець сур'ёзныя наступствы і для людзей, асабліва дзяцей і цяжарных жанчын.

Любая колькасць свінцу небяспечная для здароўя. Свінец можа паражаць усе сістэмы і органы чалавека. Уздзеянне свінцу можа зніжаць кагнітыўныя здольнасці і IQ, прыводзіць да антысацыяльных паводзін і праблем у вучобе. Свінец выклікае анемію, гіпертэнзію і можа пашкодзіць ныркі, імунную і рэпрадуктыўную сістэмы.

У вялікіх дозах ён можа прывесці да комы, сутаргаў і смерці, а ў дзяцей – да незваротных неўралагічных пашкоджанняў. Свінец можа праходзіць праз плацэнту і негатыўна паўплываць на цяжарнасць, прыводзячы да выкідышаў або нараджэння неданошаных дзяцей.

Падчас стрэлаў мноства свінцовых кавалачкаў разлятаюцца воблакам, што павялічвае шанец патрапіць у жывёлу. У выніку паляўнічыя засыпаюць шротам усё наваколле, забруджваючы экасістэмы.

💧 Шрот, які трапіў у азёры і балоты, птушкі прымаюць за дробныя каменьчыкі і глытаюць, каб у страўніку пераціралася ежа. Солі свінцу парушаюць працу імуннай і нервовай сістэм. Нават драпежныя птушкі, якія ядуць аслабленых свінцовай інтаксікацыяй вадаплаўных птушак, нярэдка таксама атручваюцца і гінуць. Рыбаедныя птушкі часта атручваюцца праз паяданне рыбы, у якой быў свінцовы шрот. 🦅

Зараз Еўрапейская камісія працуе над прапановай поўнай забароны на выкарыстанне свінцу ў паляванні, спорце, рыбалцы, каб вырашыць праблему атруты свінцом.

📷 Інфаграфіка з сайтаў Ban Lead Now i World Health Organisation.

Могуць затрымліваць дыханне да 2 хвілін і даваць нырца да 20 метраў глыбіні.

Гагачы – адны з найстаражытнейшых птушак нашай планеты. Зараз у свеце жыве 5 відаў гагачоў і ўсіх з іх патэнцыйна можна сустрэць у Беларусі, а некаторыя нават гняздуюць у нас.

Пра гагачоў у рамках нашага са @Smartpress праекта “Дзікая прырода Беларусі” расказвае арнітолаг Аляксандр Вінчэўскі.

Глядзі інтэрв’ю па спасылцы

📷 Дзякуем за фота чорнаваллёвага гагача (чернозобой гагары) Кацярыне Крупенковай.

29 кастрычніка на ўсходзе Іспаніі прайшлі моцныя ліўні. У некаторых раёнах за 8 гадзін выпала гадавая норма ападкаў. А ў раёне Чыка ў Валенсіі за 8 гадзін выпаў 491 літр вады на квадратны метр.

🌧️ Моцныя дажджы вызвалі павадак, рэкі выйшлі з берагоў, вуліцы ператварыліся ў кіпучыя патокі, а некаторыя масты і аўтамабілі проста змыла. Больш за 200 чалавек загінулі, многія прапалі без весткі.

Кліматолагі сцвярджаюць, што атмасфера, якая паступова награваецца ўсё больш і больш праз змену клімату, павышае імавернасць такіх стыхійных бедстваў. Акрамя таго змены клімату ствараюць умовы, пры якіх інтэнсіўныя навальніцы могуць затрымлівацца над рэгіёнам – гэта прыводзіць да рэкордных ападкаў.

Змены клімату – не абстрактнае паняцце, а ўжо рэальнасць.

📷 На фота з сацсетак: Валенсія тыдзень таму.

#зменыклімату

У Мінск прыляцела аляпка!

Птушку заўважылі 4 лістапада птушкары Святлана Слуцкая і Павал Пастар. Пасля іх за рэдкай прыгажуняй паназіралі ўжо дзясяткі птушкароў.

❄️ Да нас аляпкі прылятаюць зімаваць с поўначы. У нас яны шукаюць што-небудзь падобнае да горных рэчак: хуткія, неглыбокія з камяністым дном.

#Дзікіфакт Аляпкі – адзіныя птушкі з вераб'іных, здольныя ныраць. Прыўздымаючы крылы, птушка бегае па дне, збірае насякомых і рачкоў. Пад вадой аляпка можа заставацца да 50 с, прабягаючы за гэты час да 20 м. 🤩

Аляпкі могуць зімаваць на шмат якіх ручаях і рэчках Беларусі. Усе выпадкі сустрэчы з гэтай птушкай важныя для навукі. Калі ўбачыш такую птушку – сфатаграфуй яе, калі ласка, і паведамі нам.

📷 Фота Алёны Ціхановіч, відэа Паўла Пастара.

Як правільна падкормліваць птушак?

❄️ Падкормліваць птушак можна пачынаць з першых замаразкаў і да пачатку вясны. Але калі кармленне ўжо пачалося, трэба падтрымліваць яго рэгулярна на працягу зімы. Птушкі прывыкаюць да такой крыніцы ежы і доўгія перапынкі могуць быць небяспечныя для іх.

🐦 Не пачынай падкормку раней першага снегу ці замаразкаў – гэта важна для пералётных птушак. Ранняя падкормка спыняе мігруючых птушак.

🦆 Вадаплаўных птушак трэба падкормліваць толькі калі ёсць лёд, які замінае ім шукаць натуральны корм.

🌰 Найлепшы корм для птушак пшаніца, авёс, ячмень, проса, несалёнае сала, масла, арэшкі, насенне сланечніку, гарбуза, кукурузы, лёну, рапсу, кавалачкі яблыка ды ягады, разынкі.

❌ Не кладзі ў кармушку нічога салёнага, вэнджанага, смажанага, печанага, а таксама рэшткі са свайго стала, асабліва хлеб – такія прадукты могуць выклікаць хваробы стрававання ў птушак і нават смерць.

А ты ўжо рыхтуешся да кармушачнага сезону? Раскажы, чым збіраешся частаваць птушак 🤗

Крыніца Ośrodek Okresowej Rehabilitacji Zwierząt Jelonki.

📷 Фота з чату "Птушкі з фотастужкі" @ptushkafota

У Беларусі выбралі расліну 2025 года. Гэта васілёк сіні (валошка, сіноўнік, хабэрка).

💙 Васілёк сіні – сімвал беларускай зямлі, персанаж многіх павер’яў і легенд.

Кветкі васілька сінія, радзей ружовыя або белыя. Цвіце васілёк з чэрвеня да позняй восені. Сустрэць яго можна на палях, пустках, па ўзлессях і ўзбочынах. У апошні час гэтая расліна становіцца ўсё больш рэдкай праз ужыванне гербіцыдаў на палях.

Прапанаваць да трох дзікарослых раслін на конкурс “Расліна года – 2025” мог кожны ахвочы. У анлайн-галасаванні найбліжэйшымі канкурэнтамі васілька былі чабор звычайны і верас звычайны.

🌿 Кампанію “Расліна года” ініцыявалі грамадскае аб’яднанне “Беларускае батанічнае таварыства” і Інстытут эксперыментальнай батанікі НАН Беларусі. Так мяркуецца прыцягнуць увагу да дзікарослых раслін і іх аховы. У наступным годзе таварыства плануе конкурсы, прысвечаныя васільку.

Калі хочаш больш даведацца пра дзікія расліны, прапануем наш атлас-вызначальнік “200 цветковых растений Беларуси. Атлас-определитель”. Увесь прыбытак ад гэтай кнігі ідзе на ахову прыроды.

📷 Дзякуем за фота Алене Алешка

Ёсць павер’е, што зязюля прадказвае, колькі гадоў чалавеку жыць засталося. Але калі доўга слухаць зязюльчына “ку-ку”, можна налічыць сабе сотні гадоў! 😅

Што на самой справе азначае кукаванне самцоў, як “рагочуць” самкі і навошта зязюля падкідвае свае яйкі ў гнёзды іншых птушак – расказвае арнітолаг Аляксандр Вінчэўскі ў рамках нашага са @Smartpress праекта “Дзікая прырода Беларусі”.

👩‍💻 Глядзі інтэрв’ю з Аляксандрам на YouTube.

📷 Дзякуем за фота Вераніцы Бухал, @ptushkafota

Маеш запасы цікавых здымкаў з вандровак па палях і лясах? Гэта вельмі дарэчы, бо стартаваў штогадовы фотаконкурс "Дзікая прырода Беларусі" ад @smartpress.

Арганізатары чакаюць здымкі на намінацыі Звяры, Птушкі, Насякомыя.

Умовы конкурсу:

✔️ ад аднаго аўтара прымаецца не больш за 5 фатаграфій (звяроў, птушак або насякомых)
✔️ фота павінны быць зроблены на тэрыторыі Беларусі ў 2024 годзе
✔️ жывёлы на кадрах павінны быць у натуральным асяроддзі.

Сярод сябраў журы будзе менеджар “Дзікай прыроды” арнітолаг Аляксандр Вінчэўскі.

👉 Глядзі Палажэнне аб конкурсе на сайце арганізатара.

✅ Перад тым, як даслаць у рэдакцыю здымкі, зарэгіструйся праз Гугл-форму.

Скончыцца конкурс разам з боем курантаў – 31 снежня. Ні пуху ні пер’я!

📷 На фота Іны Шкурко мышы-малюткі, прыз сімпатый гледачоў фотаконкурса “Дзікая прырода Беларусі – 2023”

🔥Рэдкая госця: першыя фатаграфіі птушкі, якую калісьці занеслі ў фаўну Беларусі па знойдзеным кольцы.

У кастрычніку двойчы - пад Мінскам і пад Брэстам - адзначана палярная крычка.

Спачатку ўбачыла і сфатаграфавала на Смалявіцкім вадасховішчы Іна Субоціна. Птушка лятала і рыбачыла з паўгадзіны, а потым знікла. Але Іна вызначыла яе як звычайную рачную крычку, бо гэтыя віды вельмі падобныя.

Праз некалькі дзён Іна даведалася, што палярную крычку адзначылі пад Масквой. Гэтыя птушкі з Арктыкі ляцяць на поўдзень звычайна над морам, таму над сушай рэдка трапляюцца птушкарам і арнітолагам.

“Тут я прызадумалася, пераглядзела фота і зразумела, што сфатаграфавала сапраўдную рэдкасць”, - расказала Іна.

Пад Брэстам палярную крычку першымі назіралі Алег Аляксевіч, Кацярына Крупянкова і Таццяна Навачук.

Спачатку яны пабачылі, як шуляк-галубятнік лётае над шэрымі гусямі, потым паляцеў убок і з-за трыснягу сагнаў нешта светлае, амаль белае.

“Праз некалькі секунд я зразумела, што гэта крычка. Але яна была вельмі далёка, адразу было незразумела, якая. Потым дома, калі глядзелі фотаздымкі, Алег скінуў, што ў яго атрымалася. Я адразу адправіла Іне яго фота, і яна напісала, што гэта таксама палярная!” - расказала Кацярына.

На наступны дзень Алег паехаў туды зноў, каб пераканацца, што гэта палярная крычка і зрабіць лепшыя фота. Птушка была ўсё яшчэ там. Па гэтых фотаздымках ужо можна было адказаць напэўна, што гэта палярная крычка.

У Беларусі гэты від дагэтуль быў адзначаны толькі адзін раз: у 1990 годзе ў Віцебскай вобласці знайшлі мёртвую птушку з фінскім кольцам.

Палярная крычка гняздуецца ў асноўным у арктычнай тундры Еўропы, Азіі і Паўночнай Амерыкі. А зімаваць ляціць не ў цёплыя краіны, а ў Антарктыку і Субантарктыку. Гэта адзіная ў свеце птушка, якая кожны год мігруе з мораў аднаго полюса да другога. За год яна пралятае ў сярэднім падчас міграцый 70 тысяч кіламетраў – гэта самая працяглая вядомая міграцыя ў жывёльным свеце.😲

#дзікіфакт Палярныя крычкі жывуць 20-25 гадоў і за жыццё пралятаюць тры адлегласці ад Зямлі да месяца!

Восеньская міграцыя птушак працягваецца. Фатаграфуй усіх крычак, можа й табе трапіцца рэдкі від?

Дзякуем за фота Іне Субоцінай, t.me/ptushkafota

Віншуем прызёраў Восеньскага чэмпіянату па фотабёрдынгу! 📷👏

🥇 1 месца: каманда “Хватай за хвост”, Іна Субоціна і Дзмітрый Гушча – 73 вiды і 219 балаў.

🥈 2 месца: каманда «Soloвейки», Наталля Косар і Ірына Калеснікава – 60 відаў, 174 балы.

🥉 3 месца: каманда “Берасцянкі”, Кацярына Крупянкова і Анастасія Сяргеева – 50 відаў і 150 балаў.

У дадатковых намінацыях перамаглі:

“Найлепшае фота” – Вадзім Пушкарчук з фотаздымкам прыпозненай зязюлі, якая ахвотна папазіравала камандзе «Созвездие горихвостки». Дарэчы, за яго фота з чорнай жаўной людзі прагаласавалі ў гэтай намінацыі і на мінулым Восеньскім чэмпіянаце.

“Птушыны базар” – Аляксандр Навумаў з каманды «Задохлики», які ў адзін кадр злавіў 8 птушак!

“Птушка года” – Іван Каблоў з каманды “Набла”.

❤️ Шчыра віншуем з выдатнымі вынікамі ўсіх прызёраў і ўдзельнікаў!

Пачытаць падрабязней пра тое, як прайшлі спаборніцтвы, і паглядзець больш фота можна па спасылцы
👉🏻 https://birdingbelarus.by/dikij-blog/itogi-osennego-chempionata-po-fotobyordingu/

📷 На фота зязюля, аўтар – пераможца ў намінацыі “Найлепшае фота” Вадзім Пушкарчук.