Нечаканыя адкрыцці, якія сталі магчымымі дзякуючы ШІ у 2024 годзе📌 Навукоўцы нядаўна адсканавалі і апублікавалі дадзеныя з пятага скрутка з Геркуланума
Абвугленыя да хрумсткай скарыначкі сотні крохкіх старажытных скруткаў рассыпаліся б, калі б іх паспрабавалі разгарнуць, і любы след пісьма быў бы амаль нечытэльным. Геркуланумскія скруткі да гэтага часу заставаліся нераскрытымі, але дзякуючы ШІ, іх змесціва зараз знаходзіцца ў межах дасяжнасці.
Выкарыстоўваючы штучны інтэлект і рэнтгенаўскія прамяні высокай раздзяляльнасці, тройка даследчыкаў у 2023 годзе дэкадзіравала больш за 2000 сімвалаў са скручаных скруткаў: што дазволіла прачытаць першыя поўныя ўрыўкі з папірусаў, якія захаваліся пасля вывяржэння Везувія ў 79 г. н.э.
Артэфакты былі знойдзеныя ў будынку, які, як мяркуецца, быў домам цесця Юлія Цэзара.
📌 Расшыфроўка мовы кітоў і іншых жывёл
Даследчыкі ведаюць, што загадкавыя пстрычкі кашалотаў адрозніваюцца па тэмпе, рытме і працягласці, але тое, што жывёлы кажуць гэтымі гукамі, якія ўтвараюцца спермацэтамі ў іх цыбулінных галовах, застаецца загадкай для чалавечага вуха.
Аднак машыннае навучанне дапамагло навукоўцам прааналізаваць амаль 9000 запісаных паслядоўнасцей клікаў, якія прадстаўляюць галасы прыкладна 60 кашалотаў у Карыбскім моры.
Навукоўцы вывучылі час і частату гукаў у адзіночных выказваннях кітоў, у прыпевах і ў абмене выклікамі і адказамі паміж марскімі гігантамі.
Праграма выявіла 18 тыпаў рытму (паслядоўнасць інтэрвалаў паміж націскамі), пяць тыпаў тэмпу (працягласць усёй коды), тры тыпы рубато (варыяцыі працягласці) і два тыпы арнаменту — « дадатковы клік», дададзены ў канцы кода ў групе больш кароткіх кодаў.
Наступным крокам, згодна з даследаваннем, з'яўляюцца інтэрактыўныя эксперыменты з кітамі разам з назіраннямі за паводзінамі кітоў, якія могуць стаць важнай часткай разгадкі сінтаксісу паслядоўнасцей пстрычак кашалота.
📌Знаходжанне археалагічных помнікаў
На сушы штучны інтэлект зараз актывізуе пошук таямнічых ліній і сімвалаў, выгравіраваных на пыльнай зямлі пустыні Наска ў Перу, на выяўленне і дакументаванне якіх археолагі патрацілі амаль стагоддзе.
Разгалістыя піктаграмы, часта бачныя толькі зверху, адлюстроўваюць геаметрычныя малюнкі, чалавекападобныя фігуры і нават косатку з нажом.
У перыяд з верасня 2022 г. па люты 2023 г. каманда даследчыкаў правярала дакладнасць сваёй мадэлі ў пустыні Наска, даследуючы перспектыўныя месцы пешшу і з дапамогай беспілотнікаў. Даследчыкі ў канчатковым рахунку «ўстанавілі праўдзівыя» 303 фігуратыўныя геагліфы, амаль удвая павялічыўшы вядомую колькасць геагліфаў на працягу некалькіх месяцаў.
Разуменне будаўнічых блокаў жыцця
📌
Мадэлі штучнага інтэлекту таксама дапамагаюць даследчыкам разумець жыццё на самым дробным узроўні: паслядоўнасці малекул, якія ўтвараюць бялкі — будаўнічыя блокі жыцця.
Хоць бялкі складаюцца толькі з прыкладна 20 амінакіслот, іх можна спалучаць амаль бясконцай колькасцю спосабаў, фарміруючы вельмі складаныя ўзоры ў трохмернай прасторы. Гэтыя рэчывы дапамагаюць утвараць валасы, скуру і клеткі тканак; яны чытаюць, капіююць і аднаўляюць ДНК, а таксама пераносяць кісларод у крыві.
Дэкадамі расшыфроўка гэтых трохмерных структураў была складанай і доўгай працай, якая патрабавала капрызных лабараторных эксперыментаў і метаду, вядомага як рэнтгенаўская крышталаграфія.
Аднак у 2018 годзе з’явіўся інструмент, які змяніў правілы гульні, заснаваны на штучным інтэлекце. Найноўшая версія базы дадзеных структуры бялкоў AlphaFold, распрацаваная Дэмісам Хасабісам і Джонам Джамперам у Google DeepMind у Лондане, прагназуе структуры амаль усіх 200 мільёнаў вядомых бялкоў на аснове паслядоўнасцей амінакіслот.
Навучаная на ўсіх вядомых паслядоўнасцях амінакіслот і эксперыментальна вызначаных структурах бялкоў, база дадзеных дзейнічае як “Google-пошук”. Яна дазваляе ў адзін клік атрымаць доступ да прагназуемых мадэляў бялкоў, паскараючы прагрэс у фундаментальнай біялогіі і іншых звязаных галінах, у тым ліку ў медыцыне. Інструмент выкарыстоўваецца як мінімум 2 мільёнамі даследчыкаў ва ўсім свеце.
