Новы Час

​Эфект выканаўцы
Аксана Колб

Зрэзаць бел-чыровона-белыя стужкі з плота, спілаваць дрэва, на якім вывешваюць сцяг, скрасці чужую вопратку, бо яна «няправільнага колеру», раскідаць знічкі, звольніць нязгодных, адлічыць свавольных… Збіць, пасадзіць за краты, забіць… Забараніць пець, думаць, дыхаць…

Барацьба з колерамі, сімваламі, з нязгоднымі, з праўдай. Барацьба з дабром і салідарнасцю. Гэта не сюррэалістычная будучыня — гэта наша рэчаіснасць.

Ля Фаніпаля спілавалі дрэва, бо раз за разам на ім з’яўляўся нацыянальны сцяг. Наўпрост з балкона адной з мінскіх кватэр зніклі белыя і чырвоныя майткі. У мікрараёне Усход у Мінску зрэзалі мясцовую славутасць — эйфелеву вежу, бо стаміліся зафарбоўваць.

Калі вывозілі кветкі і лампадкі з Плошчы перамен, Уладзімір Бейшэр, кіроўца УП «Рэмаўтадар Цэнтральнага раёна», адмовіўся гэта рабіць, адмовіўся і яшчэ адзін кіроўца. А можа, і не адзін. На наступны дзень Уладзімір напісаў заяву на звальненне. Не кожны выратавальнік пагаджаецца выязджаць здымаць сцягі, шмат іх звольнілася. Не кожны муляр замалёўвае Пагоню. Не думаю, што лёгка знайшлі таго, хто згадзіўся зрэзаць вентыль для Новай Баравой.

Аднак дзень за днём на вуліцы краіны выходзяць сотні простых выканаўцаў з фарбамі і пэндзлямі, з піламі, нажніцамі, сякерамі, зварачнымі апаратамі і яшчэ шмат з якім інструментам. Дзень за днём яны выконваюць бязглуздыя незаконныя распараджэнні сваіх начальнікаў, а тыя — сваіх начальнікаў, а тыя — сваіх. І нібыта ніхто не вінаваты.

«А што я магу зрабіць? Я чалавек паднявольны. Мяне ж звольняць, не выпішуць прэмію, не працягнуць кантакт», — апраўдваюцца выканаўцы і ідуць фарбаваць, зразаць, пілаваць. Ніхто з іх нават на секунду не задумаўся, а што ж сапраўды адбудзецца, калі ён адмовіцца — калі ўсе адмовяцца! — выконваць бязглуздыя загады.

Усё, што адбываецца сёння ў краіне, вынік ужо не выбрыкаў Лукашэнкі. Гэта вынік баязлівасці і бязглуздасці выканаўцаў. Выканаўцаў на розных узроўнях і ў розных сферах, выканаўцаў з цёплых кабінетаў і халодных цэхаў. Яны штодзень прыдумваць дзясяткі апраўданняў сваёй баязлівасці, і кожны раз з зайздрасцю глядзяць у след тым, хто не шукаў апраўданне, а проста сказаў: «Не, я не буду гэта рабіць». Гэта так проста — сказаць «не». Не трэба ісці пад кулі і дубінкі, не трэба наогул нічога рабіць. Сістэму разваліць менавіта «не»: не буду здымаць, не стану звальняць, не збіраюся парушаць закон, не хачу хлусіць, не магу збіваць. Не буду страляць!

«Беларускі парадак» трымаецца сёння толькі на баязлівых выканаўцах. І кожны раз, калі хтосьці з сумленных людзей адмаўляецца выконваць бязглузды загад, мы становімся на крок бліжэй да новай Беларусі. Бо калі твае загады масава сабатуюцца — ты становішся нікім. У якой бы рэзідэнцыі і пад якой бы аховай ні знаходзіўся.

​П’еса аб беларускіх пратэстах можа прэтэндаваць на рэкорд у кнізе Гінеса
Алег Грушэцкі

Сто! Такая колькасць чытак п’есы «Пакрыўджаныя. Беларусь(сія)» Андрэя Курэйчыка а беларускіх пратэстах толькі за 2,5 месяцы ў розных краінах. А калі больш дакладна, то – 101. Падобна, што ні з адной п'есай ў свеце такога не было. А ў такім выпадку п’еса мае ўсе правы прэтэндаваць на занясенне ў Кнігу рэкордаў Гінеса.

П’еса «Пакрыўджаныя. Беларусь(сія)» была напісаная на хвале жнівеньскіх пратэстных падзей, фактычна па гарачых слядах. Прататыпамі герояў п'есы сталі Аляксандр Лукашэнка і яго малодшы сын Мікалай, Святлана
Ціханоўская, Аляксандр Тарайкоўскі, Марыя Калеснікава і іншыя рэальныя асобы. У тэксце выкарыстоўваюцца рэальныя інтэрв'ю палітыкаў, гісторыі, расказаныя пратэстоўцамі, рэальныя размовы членаў выбарчых камісій. П'еса прадстаўляе самыя розныя погляды людзей у беларускім грамадстве.

Прэзентацыя п'есы адбылася ў верасні на Украіне, падчас найбуйнейшых тэатральных фестываляў – «Гогаль фэст» і «Мельпамена Таўрыі» (г. Херсон). За 2,5 месяца чытка п'есы прагучала па ўсім свеце: ад Ганконга да Абуджа, ад Лос-Анжэлеса да Масквы, ад Херсона да Стакгольма, ад Вільні да Амстэрдама. Прайшла на 101 мерапрыемстве, 71 пляцоўцы, у 22 краінах. П'еса беларускага драматурга перакладзеная на 19 моў.

Большасць чытак адбываецца пад знакам падтрымкі, салідарнасці дэмакратычных краін і асоб з Беларуссю. Дзякуючы апошнім тром чыткам 27 лістапада ў Будапешце (Венгрыя) у рамках праекту Сусветныя чытанні «Пакрыўджаныя. Беларусь(сія)» дасягнула і прайшла адзнаку ў 100 падзей. А яшчэ яе чакае шмат чаго наперадзе. Падобна, што ні з адной п'есай ў свеце такога не было. А ў такім выпадку п’еса мае ўсе правы прэтэндаваць на занясенне ў Кнігу рэкордаў Гінеса.

​Футбольныя і хакейныя фанаты жорстка выступілі супраць праўладнага ліста спартсменаў

Футбольныя і хакейныя фанаты жорстка супраць праўладнага ліста спартсменаў — пагражаюць анафемай кожнаму, хто падпішацца за Лукашэнку.

Калі пад лістом беларускіх спартсменаў за новыя сумленныя выбары і супраць гвалту з боку сілавікоў сабралася ўжо больш за 1100 подпісаў, праўладныя сілы запусцілі альтэрнатыўную ініцыятыву. 24 лістапада з'явіўся ліст атлетаў, якія падтрымліваюць рэжым Лукашэнкі. Паведамляецца, што аўтарам дакумента з'яўляецца галоўны рэдактар ​​«Спартыўнай панорамы» Уладзімір Пехцераў.

У сапраўдны момант публічна абвешчана аб амаль двух дзясятках падпісантаў праўладнага ліста. Але аўтографы збіраюць і кулуарна: кажуць, што працэс поўным ходам ідзе ў хакеістаў, а ў БДУФК для гэтага выкарыстоўваюць проста-такі інавацыйную сістэму - студэнтам і супрацоўнікам прапанавалі пакідаць флаеры з подпісамі ў спецыяльную скрыню.

Запыты на падпісанне праўладнага ліста прыйшлі ў многія футбольныя клубы. Аналагічныя пасланні атрымалі і арбітры - адпраўніком выступіў дэпартамента судзейства АБФФ.

Пакуль ніякай публічнай рэакцыі на лісты ў клубы мы не ўбачылі. Затое выказаліся фанаты многіх беларускіх каманд - і яны гэтую ініцыятыву ўспрынялі ў штыкі. Першым да футбалістаў свайго клуба звярнуліся ультрас менскага «Дынама». У іх вачах кожны краіна, якая падпісала лісты назаўжды стане «здраднікам свайго народа».

Наступнымі сваё слова сказалі фанаты «Нёмана». І яны таксама былі адназначныя - любога прадстаўніка клуба, які адважыўся пакінуць подпіс пад праўладным лістом, ультрас гатовыя аддаць забыццю.

Далей да футбалістаў сваёй каманды звярнуліся заўзятары брэсцкага «Дынама». Яны салідарныя з мінскімі аднаклубнікамі і вечнымі супернікамі па «Заходняй дэрбі» - для падпісантаў ліста не бачаць варыянтаў адмыцца ў вачах беларускіх фанатаў.

Падтрымалі калег і фанаты «Іслачы». «Падзяляем пазіцыю нашых сяброў, раней якія звярнуліся да сваіх клубаў, і ад сябе хочам дадаць: асабістая справа кожнага, якую пазіцыю займаць, але, падпісаўшы гэты «ліст», вы згаджаецеся з усім бязмежжам, якое творыцца ў нашай краіне. Добраахвотна прынятая ганьба ніколі не будзе змытая ні з каго, хто паставіў подпіс», - гаворыцца ў іх звароце да футбалістаў, трэнерскага штаба і абслуговаючага персаналу «ваўкоў».

Не менш жорстка выказаліся фанаты «Гомеля», які вярнуўся ў эліту па выніках сезону. «Тыя, хто падпіша гэты ліст, стануць здраднікам i памагатымі рэжыму ў вачах нашага руху, гомельскай футбольнай грамадскасці i ўсёй краіны. Нiякiя лісты i подпiсы iх не выратаваюць. Беражыце свой гонар i не бярыце ўдзел ў гульнях танных людзей з улады», - так выглядае іх асноўны пасыл да футбалістаў.

І гэта менавіта тое, чаго чакаеш ад фанатаў, якія ўначы сустракаюць сваю каманду з выезду з фаерамі і БЧБ-сцягам!

Зрэшты, выказаліся не толькі футбольныя ультрас. Аб'яднанне фанатаў хакейнага «Дынама» ByZone ў сувязі «з распаўсюджваннем па спартовым клубам лістоў з сумніўным зместам» звярнулася да гульцоў і супрацоўнікаў клуба з недвухсэнсоўным напамінам.

«Подпіс за акупацыйны рэжым - таўро на вашай рэпутацыі. Не важна: зробіце вы гэта пад «бізуном» або па ўласным жаданні. Важна, што такім чынам вы падзяляеце то беззаконне, што дзеецца ў нашай краіне; што вас задавальняе даламаная рэпутацыя клуба, і згодныя, што ўвесь спорт краіны павінен хадзіць пад прыгнётам рэжыму», - гаворыцца ў паведамленні фанатаў, якія перад пачаткам сезона абвясцілі байкот хатніх матчаў клуба.

tribuna.com

​БагатаДата 28 лістапада — 4 снежня
Павел Кірылаў

Як дзіўна складаецца каляндар! Напрыклад, сёлета сусветны дзень адмовы ад пакупак (ёсць і такі!) супаў з гадавінай Брэсцкага манетнага двара, што быў у ВКЛ. Што яшчэ цікавага можна адзначыць на тыдні?

28 лістапада
1915. У расійскім Петраградзе нарадзіўся пісьменнік Канстанцін (сапраўднае имя — Кірыла) Сіманаў. Аўтар трылогіі пра Вялікую Айчынную вайну «Жывыя і мертвыя», у якой багата апісваюцца баі ў Беларусі. У вайну Сіманаў працаваў як карэспандэнт на Магілёўшчыне. Прах пісьменніка развеяны над Буйніцкім полем каля Магілёва. Тут усталяваны мемарыяльны камень, на якім выбіты аўтограф Канстанціна Сіманава.

29 лістапада
1830. У Беларусі, Літве ды Польшчы пачалося паўстанне супраць імперскай Расіі і за аднаўленне Рэчы Паспалітай у межах 1772 года.

30 лістапада
Міжнародны дзень абароны інфармацыі.

1 снежня
Сусветны дзень барацьбы са СНІДам.
1955. У вёсцы Рыжкавічы, якая цяпер уваходзіць у склад Шклова, што на Магілёўшчыне, нарадзілася жонка першага прэздіэнта Беларусі Галіна Лукашэнка. Але першай ледзі яна так і не стала, бо ўслед за мужам у Мінск не пераехала. Са словаў Аляксандра Лукашэнкі, афіцыйна іх шлюб дагэтуль не скасаваны.

2 снежня
Міжнародны день барацьбы за адмену рабства.
1995. У Віцебску нарадзіўся Уладзіслаў Ганчароў, скакун на батуце. Алімпійскі чэмпіён 2016 года, сярэбранаы і бронзавы прызёр чэмпіянатаў свету.

3 снежня
Міжнародныя дні інвалідаў і барацьбы з пестыцыдамі.

4 снежня
Сусветны дзень адмовы ад пакупак (супраць празмернага спажывання).
1665. У Брэсце пачаў працу манетны двор, які быў адным з цэнтраў вырабніцтва грошай у Рэчы Паспалітай. Цягам году, пакуль існаваў брэсцкі манетны двор, тут выпускаліся медныя соліды з гербам ВКЛ «Пагоняй».

​«На падман вы мяне не штурхняце». Да 90-годдзя Уладзіміра Караткевіча (заканчэнне)
Сяргей Шапран

«Чаму яны мяне так душаць? Я мог бы свабодна пісаць па-руску або па-ўкраінску. А я ж стаў беларускім пісьменнікам. Чаму ж у Беларусі так мяне не цэняць?»

Прароцтва Брыля
Адным жа з найбольш падрыхтаваных да абмеркавання (разам з гісторыкам Генадзем Кісялёвым і пісьменнікам Алесем Асіпенкам) быў супрацоўнік Інстытута літаратуры імя Я. Купалы АН БССР Адам Мальдзіс, які казаў, у прыватнасці: «Галоўнае, што інкрымінуецца Караткевічу, гэта тое, што ён, маўляў, напісаў не хроніку народнага жыцця, а хроніку роду князёў Загорскіх. Ці правільна такое сцверджанне? Ці меў аўтар права пісаць хроніку Загорскіх? Мы ж не крытыкуем Льва Мікалаевіча Талстога за тое, што ён пісаў “хроніку” Растовых і Балконскіх, а не паказваў вайну 1812 года праз успрыняцце тых сялян, якія вынеслі на сваіх плячах ўсю гэтую вайну. Ніхто не прапанаваў бы ў свой час і не сказаў бы Талстому, каб убраць князя Балконскага, таму што гэта не прадстаўнік працоўнага народа. Справа ў тым, што з тых жа самых князёў, з шляхты выходзілі тыя людзі, якія ў свой час рухалі прагрэс. Гэта не выкінеш з гісторыі. Рэдактара, мабыць, больш устрайвала б, каб у цэнтры рамана быў не пан Загорскі, а які-небудзь беларускі Пугачоў. Але гэта не адпавядала б гістарычнай праўдзе. Паўстанне 1863 года не было сялянскім паўстаннем. З гэтым усе гісторыкі — і рускія, і польскія — згаджаюцца, а вось беларускія гісторыкі яшчэ не сказалі свайго слова аб паўстанні 1863 года. І ў гэтым адна з прычын таго, чаму з боку некаторых літаратараў гэты раман выклікаў такія адносіны, якія мы маем з боку выдавецтва».

У якасці ж аргументаў на карысць пазіцыі аўтара “Каласоў…” Мальдзіс цытаваў Леніна, запярэчыць чаму ў той час было не проста недапушчальна, а палітычна рызыкоўна: “Тут дакаралі аўтара, што ён любуецца шляхтай. Але Ленін пісаў, што тады маса шляхты стаяла на чале рэвалюцыйнага руху ў Еўропе. Значыць, Караткевіч любуецца тым, кім трэба было любавацца, бо іменна такая шляхта ўзначальвала паўстанне 1863 года”. Да таго ж Адам Іосіфавіч прымяніў яшчэ адзін “недазволены” прыём, калі паведаміў, што пра “Каласы...” ўжо ведаюць па-за межамі Беларусі, і калі раман не будзе выдадзены, гэта выкліча “толькі задавальненне і радасць з боку нашых ворагаў, якія сказалі б, што, маўляў, бальшавікі вось як душаць усё прагрэсіўнае”.

У сваю чаргу іншы блізкі сябар аўтара “Каласоў…” — сталы і аўтарытэтны празаік, сакратар праўлення Саюза пісьменнікаў Янка Брыль, які выступаў ужо напрыканцы абмеркавання, казаў пра Караткевіча: “Давайце падумаем аб тым, які пісьменніцкі лёс у гэтага чалавека. Ці многа мы знойдзем людзей, якія будуць пісаць, пісаць, а іх не будуць друкаваць, і ўсё ж такі пасля гэтага чалавек зноў садзіцца і піша. На мой погляд, аб гэтым трэба сказаць і працягнуць руку дапамогі нашаму добраму таварышу, тым больш, што наўрад ці знойдзецца ў нас кім замяніць яго ў такой тэме, у такім жанры”.

Чытаць далей

​Працоўны БМЗ распавёў, як пратэставалі на заводзе ў жніўні

«Завод пастаўлены на калені. ЦэхаМ даўно патрэбны рамонт, выціскаюць апошнія сокі з абсталявання. Шмат людзей звальняецца, але гэта не афішуецца», — напісаў «Моцным Навінам» адзін з працаўнікоў жлобінскага БМЗ. Завадчанін распавёў, як актывісты спрабуюць стварыць незалежны прафсаюз, каб абараняць свае правы, і як цяпер жыве прадпрыемства.

Аляксей (імя зменена па просьбе героя) 15 гадоў працуе на БМЗ. Мужчына кажа: за столькі гадоў мінулай магутнасці ў завода амаль не засталося.

— Калісьці гэта было прэстыжнае прадпрыемства з вялікімі заробкамі. Нават простым работнікам на БМЗ было цяжка трапіць. Цяпер ёсць шмат вакансій, а людзі не хочуць ісці: зарплат толкам няма, праца цяжкая, шкоднасць вялікая. Завод у найбуйнейшых абавязках. Абсталяванне — на апошнім дыханні. Закупляецца ўсё самае таннае і няякаснае. Электраінструменты ўжо няспраўныя — рамантуем самі. Элементарных нітаў у механікаў няма, часам самі купляем, каб дзень нармальна адпрацаваць.

Усё гэта адбіваецца на выкананні тэхнікі бяспекі.

— Напрыклад, ручны інструмент амаль суткамі ў працы. Можа іскрыць нешта, ламацца — а іншага няма! Пры інжынерах па тэхніцы бяспекі ўсе хаваецца, а ў начную змену назад дастаецца: працаваць жа трэба. Ды і рэдка яны ўнікаюць, як ліквідаваць небяспечную для вытворчасці праблему. У асноўным глядзяць, напрыклад, хто без працоўнай курткі, каб выпісаць талон за парушэнне і пазбавіць прэміі. Пры гэтым мы ўсю 12-гадзінную змену і да, пасля яе ходзім у абутку, нашэнне якога разлічана на 9 гадзін. На гэта нам адказалі, што абутак, разлічаны на большы час, дарагі.

Аляксей кажа, у апошні час выходзіць шмат браку, патрэбна мадэрнізацыя, а на яе «не выбіць нават мінімальныя фінансы»:

— Для мадэрнізацыі трэба нейкае абгрунтаванне. Тады трэба паказаць Міністэрству, што ў нас ёсць брак, а гэта забаронена: браку на заводзе быць не павінна. Таму даюць справаздачу, што ўсё добра, і мы нічога не можам зрабіць.

Чытаць далей

​⚔ Учора беларусы адзначалі Дзень герояў. І, як 100 гадоў таму, прага да свабоды па-ранейшаму нараджае ў Беларусі новых герояў. Дык няхай жыве вольная
Беларусь! ✌️

🍂 Усё, што адбываецца сёння ў краіне, вынік ужо не выбрыкаў Лукашэнкі. Гэта вынік баязлівасці і бязглуздасці выканаўцаў. Выканаўцаў на розных узроўнях і ў розных сферах, выканаўцаў з цёплых кабінетаў і халодных цэхаў. Яны штодзень прыдумваюць дзясяткі апраўданняў сваёй баязлівасці, і кожны раз з зайздрасцю глядзяць на тых, хто не шукаў апраўданне, а проста сказаў: «Не, я не буду гэта рабіць». Гэта так проста — сказаць «не». Не трэба ісці пад кулі і дубінкі, не трэба наогул нічога рабіць. Сістэму разваліць менавіта «не»: не буду здымаць, не стану звальняць, не збіраюся парушаць закон, не хачу хлусіць, не магу збіваць. Не буду страляць! Пра эфект выканаўцы піша Аксана Колб.

🍂 Выйшаў на 15 хвілін — трапіў на 10 сутак. Мінскі гід-перакладчык, паэт, аўтар праекта «Менскі велашпацыр» і саліст гурта «Гарадскі вал» Раман Абрамчук распавёў «Новаму Часу» пра тое, як стаў «дарадцам НЕХТА», правёў акрэсцінска-жодзінскае турнэ і якім бачыць развіццё пратэставага руху. З героем размаўляла Дзіяна Серадзюк.

🍂 Байцы расфарміраванага ўкраінскага спецпадраздзялення «Беркут» стаялі плячом да пляча з баевікамі «Антымайдана». Ратуючы рэжым Януковіча, яны намагаліся патапіць абаронцаў Украіны ў крыві. Пасля перамогі Рэвалюцыі Годнасці шмат хто з іх не толькі ўцёк у Расію і акупаваны ёй Крым і частку Данбаса, але і ў Беларусь. У новым маштабным расследаванні Дзяніс Івашын распавядае пра ўкраінскіх сілавікоў, якія цяпер служаць у тым ліку ў мінскім АМАПе.

🍂 Сярод лёсавызначальных падзей у нацыянальнай гісторыі Беларусі адно з цэнтральных месцаў займае Слуцкі збройны чын, антыбальшавіцкі антырасійскі рух на Случчыне. Гэтая падзея адразу выйшла за рамкі лакальнай гісторыі, стаўшы ў шэрагі найважнейшых нацыятворчых акцый у гісторыі Беларусі, гістарычных сведчанняў імкнення беларусаў да незалежнасці. Вельмі сімвалічна, што сучасны пратэставы рух выбухнуў менавіта ў гэтым годзе. Гэта пацвярджае думку, што гісторыя Слуцкага паўстання — не пра мінулае, а пра будучыню, перакананая Ніна Стужынская.

⚡Апроч гэтага – як цэнзары зразалі творы Караткевіча, «Літаратурная Беларусь», сусветная палітыка, спорт… Сумна не будзе!

✅ Падтрымайце «Новы Час» падпіскай (індэкс 63279), альбо набудзьце газету ў шапіку!

​Ці чакае Назарбаева беларускі сцэнар?

Чым бліжэй да заканчэння парламенцкая кампанія ў Казахстане, тым больш спекуляцый пра тое, што для аўтакратыі Назарбаева ўсё скончыцца беларускім сцэнарам.

Днямі лонданская The Times падзялілася кур’ёзнай інфармацыяй наконт юрыдычнага ўладальніка будынку на Бейкер-Стрыт, 21Б. Менавіта тут, як вядома, паводле твораў Артура Конан-Дойля, жыў і працаваў славуты дэтэктыў Шэрлак Холмс. Высветлілася, што зямля і памяшканне належаць дачцэ экс-прэзідэнта Казахстана Дарызе Назарбаевай і яе сыну, якія выклалі за нерухомасць 140 мільёнаў фунтаў стэрлінгаў. У сувязі з гэтым некаторыя медыя жартоўна прапанавалі называць Дарыгу не інакш як «місіс Хадсан».

Напэўна, у іншы час такі жарт падаваўся б смешным. Аднак цяпер гэта навіна, хутчэй, можа мець іншы эфект. Інфармацыя пра каласальныя сродкі з невядомымі крыніцамі паходжання, якімі валодае эліта Казахстана, яшчэ больш узмацняе пратэставы патэнцыял у грамадстве.

Пра яго пачалі актыўна пісаць, калі каментавалі апошні «кыргызскі Майдан». Нават дылетант бачыў, што механізмы, якія выклікалі бунт у Бішкеку, дзейнічаюць і ў суседнім Казахстане. Перш за ўсё, гэта адмоўныя сацыяльна-эканамічныя наступствы эпідэміі і практыкі татальнага каранціну ўвесну.

Валавы ўнутраны прадукт Казахстана за першыя пяць месяцаў 2020 года знізіўся на 1,7%. Паколькі цэны на сыравінных рынках паказалі самае моцнае падзенне з 1990-х гадоў, асноўны ўдар прыйшоўся на нафтагазавую галіну. Між тым, 15% казахстанскага ВУП фарміруецца якраз нафтагазавым сектарам. Паводле папярэдніх ацэнак, праз крызіс армія тых, хто жыве за мяжой беднасці, вырасла да 800 тысяч чалавек.

Градус напружанасці ўзмацняе і фактар закрытых межаў. Немагчымасць працаваць за мяжой прымусіла некалькі мільёнаў чалавек застацца на радзіме. Паколькі, як правіла, гэта мужчыны да 30 гадоў, у краіне з’явілася дадатковая вялікая сацыяльная і патэнцыйна актыўная група незадаволеных.

Рост незадаволенасці сярод насельніцтва накладаецца на выбарчы каляндар, паводле якога 10 студзеня 2021 года павінны прайсці выбары ў Мажыліс (ніжнюю палату парламента) і рэгіянальныя масліхаты (мясцовыя прадстаўнічыя органы). Цяпер заканчваецца першы этап кампаніі, калі партыі, паводле закону, праводзяць з’езды і складаюць спісы кандыдатаў.

Чытаць далей

​Як стварыць «дзяржаву ў дзяржаве»
Алег Новікаў

У нарысах Іллі Эрынбурга ёсць апісанне Берліна 20-х гадоў мінулага стагоддзя як горада, моцна падзеленага на два вялікія блокі з палярнымі палітычнымі сімпатыямі яго жыхароў.

На захадзе мегаполісу прапісаліся буржуа, якія галасавалі за правыя партыі. Ім супрацьстаялі жыхары рабочых паўночных і ўсходніх кварталаў. Даходзіла да таго, што Вестэрн і Остэрн (так Эрынбург называе блокі) часта дражнілі адно аднаго. Напрыклад, жыхары Вестэрна любілі заходзіць на тэрыторыю Остэрна і спяваць патрыятычныя куплеты накшталт «Deutschland uber alles».

Такая ўрбаністычная геапалітыка ўласцівая любому буйному гораду. У Лондане пралетарыят або люмпен з Іст-Энду заўжды скоса глядзеў на арыстакратаў Чэлсі. Свой палітычны каларыт мае Усходні Каракас, дзе пражывае заможны клас — апаненты цяперашняга рэжыму Чавеса. Канфрантацыя з Заходнім Каракасам, дзе, наадварот, замацаваліся аматары Чавеса і Мадура, настолькі моцная, што Усходняму Каракасу нават дазволілі абіраць свайго мэра.

Паступова, па ходзе таго, як класавыя супярэчнасці перастаюць быць такімі моцнымі, назвы гарадскіх раёнаў шмат дзе губляюць палітычную афарбоўку. Аднак спробы палітызацыі ўрбаністычнай прасторы заўжды былі. У 60-я гады мінулага стагоддзя аматары моладзевых субкультараў захоплівалі пустыя будынкі і нават кварталы, дзе спрабавалі будаваць мікрамадэль свайго, альтэрнатыўнага бачання свету.

Паколькі, як правіла, гэта былі прыхільнікі левых поглядаў, жыхары захопленых аб’ектаў прасоўвалі інстытуты наўпроставай дэмакратыі, калі ўсе рашэнні прымае агульны сход жыхароў. Вельмі часта такія будынкі станавіліся кропкамі грамадска-культурнага жыцця — пачынаючы ад тэатральных студый ды радыёстанцый і заканчваючы цэнтрамі дапамогі бяздомным.

Зрэшты, ёсць і «правыя» захопнікі дамоў або, як іх яшчэ называюць, сквотэры. Напрыклад, італьянскі цэнтр Casa Pound, які функцыянуе з 2003 года. Праўда, ад левых праектаў ён адрозніваецца хіба толькі тым, што прынцыпова не працуе з імігрантамі і надае вялікую ўвагу прапагандзе спорту. Акрамя таго, пачынаючы з выбараў 2011 года, Casa Pound прадстаўляе сваіх кандыдатаў на мясцовых выбарах і яго чальцы нават здолелі трапіць у нейкія муніцыпальныя рады.

Найбольш далёка ў накірунку палітызацыі ўрбаністычных аб’ектаў, напэўна, зайшлі ў Даніі. Там у пачатку 1970-х гадоў хіпі акупавалі комплекс пустых казармаў. Так паўстаў славуты раён «Хрысціянія», які з часам здолеў атрымаць легальны статус і нават пэўную прававую аўтаномію. Праўда, гэта быў нялёгкі шлях, этапамі якога таксама былі бойкі з паліцыяй і гандлярамі наркотыкамі.

Чытаць далей

​«У турме цалкам губляеш шарм і глянец, і прыходзіцца быць сабой»
Раман Абрамчук

Гэта другая і апошняя частка нататкаў з акрэсцінска-жодзінскай вандроўкі экскурсавода Рамана Абрамчука.

Утульны карцар, свойская камера
Менавіта ў камеры адчуваеш сябе ў бяспецы. Камера арыштанта — як тое купэ цягніка дальняга следавання: сеў ды едзеш, а адлегласць скарачаецца сама, незаўважна, немінуча. Можна выйсці на перон у незнаёмым горадзе, але чым далей ад вагона — тым больш рызыкі адхапіць непрыемнасцяў. Так і ў камеры: пакуль няма асаблівага ўказання наконт цябе — ты нікому з гэтых злыдняў-ахоўнікаў асабліва не патрэбны. А ў камеры — усе свае, усё знаёмае. Нават у карцары ўжо на другі дзень я адчуваў сябе не проста спакойна — я сапраўды вагаўся ці хачу, каб мяне пераводзілі ў звычайную камеру. Бо стала не так цесна (сукарцарнікаў кудысьці забралі). Бо ў памяшканні зрабілі прыборку. Бо мы вынайшлі розныя лайфхакі, адладзілі побыт, навучыліся спаць на падлозе, падсцілаючы на пыльную бетонную сцяжку пакеты з-пад хлеба і ўласныя кофты. Бо, зрэшты, у карцары, як мне здалося, менш рызыкі падхапіць каронавірус... Унутры звычайнай камеры — ты агорнуты любоўю і падтрымкай сваіх суседзяў. І гэтая падтрымка сягае скрозь сцены і час: мы перагрукваемся па батарэях адпаведным рытмам з «пасажырамі» іншых «купэ», таксама жалезныя талеркі і кубкі, сцены і мэбля перадаюць нам змагарскія прывітанні — на іх папярэднія карыстальнікі пакінулі адпаведныя выдрапаныя надпісы ды малюнкі. Карацей, абвыкаешся. І вось раптам — «з рэчамі на выхад!» Як гэта на выхад? А развітацца са спадарожнікамі? А лірычна пазаліпаць на інтэр'ер апошні раз? Але хапаеш усё майно цягам хвіліны і вылятаеш стралой. І дзеля вызвалення ўжо не страшна прабегчы апошні раз па даўжэзных катакомбных пераходах пад жодзінскім «вакзалам». Бяжыш, і усё чакаеш, дзе ж тая шыльда «ВЫХАД У ГОРАД».

Чытаць далей

Спіс палітвязняў папоўніўся яшчэ адным прозвішчам

Беларускія праваабаронцы прызналі палітзняволеным Максіма Паўлюшчыка, якога судзяць за надпіс «Не забудзем» на асфальце.


У сувязі з атрыманнем інфармацыі аб пачатку судовага разбіральніцтва ў судзе Фрунзенскага р-на г. Мінска ў дачыненні да Максіма Паўлюшчыка, абвінавачванага па ч.2 арт. 339 (хуліганства) і ч.2 арт. 218 КК (наўмыснае знішчэнне ці пашкоджанне маёмасці, здзейсненае грамадска небяспечным спосабам ці пацягнуўшае прычынне шкоды ў буйным памеры), прадстаўнікі беларускай праваабарончай супольнасці адзначаюць наступнае.

Напісанне на асфальце надпісу “Не забудзем” не з’яўляецца праявай хуліганства.

Змест надпісу, месца, у якім ён быў зроблены (месца забойства супрацоўнікамі міліцыі дэманстранта Аляксандра Тарайкоўскага), у кантэксце грамадска-палітычных падзей і публічных грамадскіх дыскусій, палітычных пратэстаў, якія адбываюцца ў краіне на працягу апошніх трох месяцаў, сведчаць аб тым, што матывам яго нанясення было выказванне меркавання на дадзеныя грамадска значныя тэмы.

Праваабаронцы лічаць, што дадзеная форма выказвання меркавання патрапляе пад абарону Міжнароднага пакту аб грамадзянскіх і палітычных правах і не мае нічога агульнага з прад’яўленымі абвінавачваннямі.

У адпаведнасці з арт. 19 Пакта кожны чалавек мае права на свабоднае выказванне свайго меркавання; гэтае права ўключае ў сябе свабоду шукаць, атрымліваць усялякага рода інфармацыю і ідэі, незалежна ад дзяржаўных межаў, вусна, пісьмова ці праз сродкі друку ці мастацкія формы выяўлення, ці іншымі сродкамі па свайму выбару. Карыстанне гэтым правам можа накладаць асаблівыя абавязкі і асаблівую адказнасць. Яно можа быць, адпаведна, звязана з некаторымі абмежаваннямі, якія, аднак, павінны быць устаноўленыя законам і з’яўляцца неабходнымі: для павагі правоў і рэпутацыі іншых асобаў, для аховы грамадскай бяспекі, грамадскага парадку, здароўя і маральнасці насельніцтва.

Абвінавачаны не пасягаў на сакральныя ці гісторыка-культурныя каштоўнасці, не знішчыў іх. Сам надпіс не ўтрымлівае нецэнзурнай лексікі альбо мовы варожасці і нянавісці па прыкметах нацыянальнай, расавай, рэлігійнай прыналежнасці ці сацыяльнага паходжання і іншых прыкметах.

Надпіс “Не забудзем” на асфальце тратуара не мог прывесці да значнага пашкоджання ці знішчэння дарожнага пакрыцця, і матэрыяльная шкода ад такога надпісу відавочна насіла сімвалічны характар.

Штучнае, на думку праваабаронцаў, павелічэнне памеру шкоды прывяло да дадактовай кваліфікацыі дзеянняў абвінавачанага па ч.2 арт. 218 КК – наўмыснае знішчэнне ці пашкоджанне маёмасці, здзейсненае грамадска небяспечным спосабам ці пацягнуўшае прычынне шкоды ў буйным памеры. Максімальнае пакаранне, прадугледжанае дадзенай часткай артыкула 218, складае да 10 гадоў пазбалення волі.

У гэтым кантэксце беларускія праваабаронцы лічаць пазбаўленне волі Максіма Паўлюшчыка палітычна матываваным, а самога Максіма Паўлюшчыка палітычным зняволеным у адпаведнасці з п. 3.1(а) Кіраўніцтва па вызначэнні паняцця “Палітычны зняволены”.

У сувязі з гэтым прадстаўнікі праваабарончых арганізацый Беларусі патрабуюць:

-Неадкладнага і безумоўнага вызвалення з-пад варты Максіма Паўлюшчыка, спынення крымінальнага пераследу ў дачыненні да яго.
-Неадкладнага вызваленн ўсіх палітвязняў і спынення палітычных рэпрэсій у краіне.