З 1 студзеня рэзка скараціліся стаўкі экспартных пошлін на нафтапрадукты.З 01/01/2022 стаўкі экспартных пошлін на сырую нафту, мазут, бітум нафтавы, вазелін і парафін, адпрацаваныя нафтапрадукты складаюць $46,7 за 1 т (месяцам раней — $77,5), прамагонны бензін — $25,6 за 1 т (раней — $42,6), таварныя бензіны, дызельнае паліва, лёгкія, сярэднія дыстыляты, бензол, талуол, ксілолы, змазачныя алівы — $14 за 1 т (раней — $23,2).
Гэта адбываецца ўжо некалькі гадоў запар, бо стаўкі пошлін на нафтапрадукты ў Беларусі цалкам сінхранізаваныя з расійскімі, а ў РФ рэалізуецца падатковы манеўр.
У рамках падатковага манеўру да 2024 г. рэгулярна павышаецца падатак на здабычу карысных выкапняў і паніжаюцца стаўкі пошлін. У 2024 г. экспартныя пошліны абнуляцца і беларускія НПЗ будуць атрымліваць расійскую нафту па сусветных цэнах.
Расіяне кампенсуюць дзеянне падатковага манеўру толькі сваім НПЗ — праз адмоўныя акцызы. Для Нафтана і Мазырскага НПЗ такой кампенсацыі няма.
Такім чынам, пры астатніх роўных умовах з кожным годам зніжаецца выгаднасць продажу беларускіх нафтапрадуктаў за мяжу, рэнтабельнасць НПЗ скарачаецца.
Бюджэт на 2022 г. разлічаны зыходзячы з перапрацоўкі ў Беларусі 12,5 млн т расійскай нафты, хаця на піку ў 2015 г.
імпарт расійскай сыравіны дасягаў 22,9 млн т.
Таксама скарачаюцца даходы беларускага бюджэта ад экспартных пошлін на нафтапрадукты, бо яны на 100% застаюцца ў Беларусі паводле дамоўленасцяў з Расіяй. Выратаваць становішча і кампенсаваць частку стратаў ад падатковага манеўру РФ могуць экстрэмальна высокія цэны на нафтапрадукты ў Еўропе.
P.S. У 2022 г. бюджэт можа цалкам страціць пошліны ад экспарту беларускай нафты. Беларуснафта трапіла пад санкцыі і планы па вывазе гомельскай нафты на НПЗ у Германію былі перакрэсленыя. Некаторыя СМІ пісалі ў снежні, што нафта можа быць перанакіраваная на перапрацоўку ўнутры РБ. Штогод Беларуснафта здабывае болей за 1,6 млн т.
