Врачи за правду и справедливость

📝 Пенитенциарные реформы: опыт Эстонии и вызовы для Беларуси

Эстония демонстрирует успехи в гуманизации пенитенциарной системы, перейдя от тюрем «лагерного типа» к современным «камерным» учреждениям. Снижение числа заключённых (менее 150 на 100 000 жителей) и внедрение реабилитационных программ подтверждают эффективность реформ. Особое внимание уделяется образованию, трудоустройству и социальной адаптации заключённых.

В Беларуси, напротив, тюремная система сохраняет советские подходы. Заключённые сталкиваются с неудовлетворительными условиями содержания, принудительным трудом, ограничением базовых прав. Гражданский контроль, независимая оценка результатов деятельности пенитенциарных учреждений отсутствуют.

По мнению эксперта, Республика Беларусь должна планомерно приводить законодательство о пенитенциарной системе в соответствие с международными стандартами и современной прогрессивной практикой.

Ознакомиться с остальными рекомендациями: https://doctorsby.com/2024/12/13/13228/

👤 Псіхалагічная дапамога ў беларускіх турмах: праблемы і накірункі рэформы

Беларусь займае адно з лідзіруючых месцаў у свеце па колькасці зняволеных, а сістэма псіхалагічнай дапамогі ў турмах сутыкаецца з сур'ёзнымі праблемамі. Сярод іх – недахоп спецыялістаў, адсутнасць канфідэнцыйнасці, выкарыстанне псіхолагаў для карных мэт.

Канстатуем:
🔻Псіхолагі часта перагружаныя і не маюць рэсурсаў для эфектыўнай дапамогі.
🔻Палітычныя зняволеныя падвяргаюцца дадатковаму ціску .
🔻Адсутнасць супервізій і недастатковая адукацыя спецыялістаў зніжаюць узровень дапамогі.
🔻Міжнародныя стандарты патрабуюць роўнага доступу да псіхалагічнай падтрымкі для ўсіх. У краінах ЕС, напрыклад, псіхолагі працуюць незалежна ад турэмнай адміністрацыі, што забяспечвае эфектыўнасць і канфідэнцыйнасць.

Рэформа псіхалагічнай дапамогі дапаможа зняць напружанне ў турмах і палепшыць правы чалавека. Псіхалагічная падтрымка павінна стаць інструментам адаптацыі і рэабілітацыі, а не часткай карнай сістэмы.

Для паляпшэння сітуацыі ў Беларусі прапануюцца рэформы:
1️⃣ Перадаць псіхалагічную службу пад юрысдыкцыю Міністэрства аховы здароўя.
2️⃣ Забяспечыць адукацыю і супервізію для турэмных псіхолагаў.
3️⃣ Забяспечыць грамадскі кантроль над умовамі ўтрымання.

Больш дэтальна азнаёміцца з прапановамі: https://doctorsby.com/2024/12/13/13220/

🇪🇪Исследование "Беларусь-Эстония: реабилитация и ресоциализация заключённых в Эстонии"

Соблюдение стандартов прав человека в местах лишения свободы исключительно важно как для обеспечения безопасных условий для самих заключённых, так и для безопасности общества в целом. Ввиду того, что пенитенциарная система Эстонии оценивается многими экспертами как наиболее эффективно прошедшая этап реорганизации от советских норм к международным стандартам, эксперт обратился к исследованию именно эстонской модели.

Опыт Эстонии показывает, что возвращение к полноценной жизни после тюрьмы возможно. Их подход — это не только наказание, но и путь к восстановлению: от обучения профессиям и языкам до психологической поддержки и работы с семьями. Важная роль отводится открытым тюрьмам и пробационным службам – заключённые могут работать за пределами тюрьмы и готовиться к свободной жизни.

Ключ успеха — вовлечение общества. От трудоустройства до временного жилья, помощь освобождённым становится совместной задачей государства и НКО. Эстонская модель снижает преступность, поддерживает права человека и возвращает бывших заключённых в общество.

Опыт, который стоит перенять!

Ознакомиться с материалами исследования: https://doctorsby.com/2024/12/12/13215/

🏥 Исследование “Право на здоровье заключённых в странах Евросоюза и в Беларуси: международные и национальные стандарты и практика”

«Здоровье является одним из основных прав человека, необходимым для реализации других прав человека» – говорится в Замечаниях общего порядка № 14. Заключённые имеют ровно такое же право на медицинскую помощь, как и остальные граждане, но реальность не всегда соответствует стандартам.

В исследовании “Право на здоровье заключённых в странах Евросоюза и в Беларуси: международные и национальные стандарты и практика” эксперт цитирует международные нормы, например, “Правила Нельсона Манделы”, приводит примеры практики ЕС, где медицинское обслуживание тесно связано с гражданским здравоохранением. Так, в семи странах Европы медпомощь заключенным находится в ведении Минздрава; в Эстонии используется единая электронная система учёта пациентов.

В Беларуси на сегодняшний день сохраняются и даже обостряются проблемы: скученность в тюрьмах, недостаток медперсонала, отсутствие преемственности в лечении, слабая связь с гражданским здравоохранением. По мнению эксперта, необходимо реформирование пенитенциарной системы, и в этом процессе важно использовать прогрессивный, доказавший свою эффективность опыт других стран. Предстоит перейти на камерное содержание, внедрить системы электронной и телемедицины, обеспечить независимость тюремной медицины от МВД. Необходимым компонентом является гражданский контроль за тюрьмами.

Реформа пенитенциарной системы не только улучшит условия заключённых, но и будет содействовать прогрессу общества в целом.

Ознакомиться с материалами исследования: https://doctorsby.com/2024/12/11/13206/

Турма Vught – адна з самых ахоўваемых турмаў Нідэрландаў

Турма Фюхт, размешчаная недалёка ад г. Хертагенбас у правінцыі Паўночны Брабант, лічыцца адной з найбольш ахоўваемых у Нідэрландах і Еўропе. Пабудаваная на месцы былога канцэнтрацыйнага лагера, дзе ў час Другой сусветнай вайны нацысты ўтрымлівалі палонных, сёння яна вядомая сваёй надзейнай сістэмай бяспекі, што робіць уцёкі практычна немагчымымі.

У гэтай турме ўтрымліваюць злачынцаў з Нідэрландаў, так і асабліва небяспечных зняволеных, у тым ліку міжнародных тэрарыстаў, дастаўленых з іншых краін Еўразвязу для адбывання пажыццёвага зняволення. Турма падзеленая на некалькі аддзяленняў: для асобаў з залежнасцямі ад псіхаактыўных рэчываў, з псіхічнымі разладамі, для схільных да суіцыду, а таксама асобны блок для тэрарыстаў. Кожнае аддзяленне мае адмысловыя ўмовы ўтрымання ў залежнасці ад асаблівасцяў зняволеных.

Зняволеныя жывуць у камерах, у якіх ёсць туалет, умывальнік, ложак, стол, кніжныя паліцы і тэлевізар. Агульны душ знаходзіцца на паверсе. У турме ёсць хол з тэлевізарам, канапамі, кухняй, дзе асуджаныя могуць гатаваць сабе ежу, і вялікім абедзеным сталом. Прадукты яны купляюць у турэмнай краме, набываючы іх за заробленыя ў турме або атрыманыя ад сваякоў грошы. У асартыменце крамы ёсць мяса, курыца, нарэзкі, сыры, выпечка і слодычы.

У турме Фюхт зняволеныя маюць магчымасць працаваць у сталярных і слясарных майстэрнях, а таксама навучацца, напрыклад, асновам праграмавання. Для заняткаў спортам ёсць пляцоўкі для баскетбола і валейбола. Сярод зняволеных сустракаюцца прадстаўнікі розных нацыянальнасцяў, у тым ліку выхадцы з Самалі, Марока, Арубы, Сурынама і Антыльскіх выспаў. Шмат якія з іх — мусульмане.

Турмы Нідэрландаў, у тым ліку Фюхт, уваходзяць у катэгорыю самых упарадкаваных у свеце, што прыцягвае адмыслоўцаў з розных краін для вывучэння такога досведу.

👤Турма Bastøy – першая экалагічная турма ў свеце

Bastøy – мужчынская турма палегчанага рэжыму (low-security), размешчаная на выспе Bastøy (Нарвегія) у камуне Horten, прыкладна ў 75 км на поўдзень ад Осла. Турма займае 2,6 квадратных кіламетра, у ёй утрымваецца 115 зняволеных – для Нарвегіі гэта самая вялікая турма з нізкай ступенню аховы. У Bastøy усяго 70 супрацоўнікаў уключна з дырэктарам, і толькі 5 з іх застаюцца на выспе нанач. Турма знаходзіцца прыкладна ў гадзіне язды ад Осла.

Некалі турма была калоніяй для непаўналетніх, але пазней была перапрафілявана, а зараз пастаўлена мэта зрабіць яе «першай экалагічнай турмой у свеце».
Колькасць рэцыдыўных злачынстваў у былых зняволеных Bastøy складае 16 %, тым часам як у сярэднім па Еўропе для падобных турмаў гэты паказчык складае каля 70 %.
Зняволеныя жывуць у драўляных катэджах і працуюць на турэмнай ферме. У вольны час яны могуць займацца коннай яздой, вуджэннем рыбы, тэнісам, хадзіць на лыжах. У турме зняволеныя сілкуюцца ежай, прыгатаванай шэф-кухарам, а таксама могуць наведваць саўну. Трапіць у турму можна толькі з парома, які адыходзіць з горада Horten.

Каб адбываць пакаранне ў гэтай турме на выспе, зняволены павінен падаць заяву. Заяву могуць адхіліць, калі ўлады лічаць, што зняволены ўяўляе пагрозу іншым людзям.
За 42 гады існавання турмы была толькі адна спроба ўцячы з яе. Зняволеныя разумеюць, у якіх камфортных умовах яны адбываюць пакаранне, таму не бачаць сэнсу ва ўцёках. Да таго ж, калі ўцекача зловяць, яго адправяць у адну з самых строгіх турмаў.

Мэта Bastøy – перавыхаваць змешчаных у ёй зняволеных. Зняволеныя разам жывуць, разам працуюць, шмат у чым залежаць адзін ад аднаго. У адрозненне ад большасці турмаў па ўсім свеце, канфліктаў паміж ахоўнікамі і зняволенымі практычна няма. У 2014 годзе Bastøy атрымала прэмію Blanche Major Reconciliation Prize за «прасоўванне чалавечых каштоўнасцяў і талерантнасці».

❤️ Цэнтр правасуддзя Леабэн – амаль як дома?

Цэнтр правасуддзя ў Леабэне лічыцца адной з лепшых турмаў у свеце. Ён знаходзіцца ў горным рэгіёне Аўстрыі і месціць 205 зняволеных. Па перыметры турмы размешчаны два надпісы: «Усе людзі нараджаюцца вольнымі і роўнымі ў сваёй годнасці і правах» (гэта тэкст з Усеагульнай дэкларацыі праў чалавека), і «усе асобы, пазбытыя волі, маюць права на гуманнае ўтрыманне і павагу годнасці, уласцівай чалавечай асобе» (цытата з Міжнароднага пакта пра грамадзянскія і палітычныя правы).

Сапраўды – калі глядзець на фатаграфіі, то турма падобна на раскошны гатэль, што прапануе зняволеным вытанчаныя ўмовы ўтрымання. У турэмнай частцы цэнтра правасуддзя знаходзяцца адзіночныя камеры з асобнымі ваннымі пакоямі, міні-кухняй і тэлевізарамі. Апроч таго, у пакоі ёсць поўнапамернае акно, каб зняволеныя маглі бачыць навакольны свет. У зоне адпачынку ёсць спа-салон, баскетбольная пляцоўка і трэнажорная зала на свежым паветры. Зняволеныя таксама могуць скарыстаць дадатковую адкрытую прастору для шпацыраў і камунікавання.

Аўстрыйскі цэнтр правасуддзя Леабэн быў спраектаваны адмыслова для людзей, якія здзейснілі негвалтоўныя злачынствы, знакамітым архітэктарам Ёзэфам Хоэнсинном (Josef Hohensinn) і пабудаваны ў лістападзе 2004 года. Палова турмы занятая пад залу суда, дзе праходзяць паседжанні.

Людзям, якія знаходзяцца ў зняволенні, у цэнтры правасуддзя надаюцца ўсе выгоды, каб яны разумелі, што адбываюць кару, але пры тым пачуваліся амаль як дома.

Aranjuez – "пяцізоркавая" турма для сем'яў

Турма ў горадзе Aranjuez знаходзіцца ў 40 км ад Мадрыда. У ёй 36 камер, прызначаных для сем'яў. Там дзеці могуць заставацца з бацькамі. У трохгадовым ўзросце дзяцей забіраюць сваякі ці сацыяльныя службы, а бацькі вяртаюцца ў звычайныя камеры.

«Сямейная камера» – гэта пакой плошчай 14 квадратных метраў, сцены якога застаўлены выявамі з мультфільмаў Дыснея і сямейнымі фатаграфіямі. У пакоі ёсць двухспальны ложак, маленькі ложак з цацкамі, невялікая ванная і вокны з відам на вуліцу турмы.

Такія ўмовы дапамагаюць перажыць боль растання. Аднак ні турэмны псіхолаг, ні асуджаныя бацькі не лічаць іх ідэальнымі. Для дзіцяці турма – адзіны свет, які ён ведае.

Сямейныя камеры былі пабудаваныя ў 1998 годзе. Трапіць у іх могуць не ўсе зняволеныя. Кожны кандыдат павінен прайсці двухмесячны перыяд назірання, каб давесці, што ён можа жыць разам у пары і выхоўваць дзіцё. Асуджаныя за педафілію або за іншыя сэксуальныя злачынствы не могуць прэтэндаваць на змяшчэнне ў сямейныя камеры.

Паводле слоў міжнародных экспертаў па крымінальнай палітыцы, яны не чулі больш ні пра адну турму ў свеце з сямейнымі камерамі. Варта адзначыць, у шмат якіх турмах свету ёсць яслі і камеры, дзе дзеці могуць заставацца з маці. Іспанскія ўлады заяўляюць, што сямейныя камеры паспяховыя, але прызнаюць, што пры разлучэнні дзіцяці з бацькамі могуць паўстаць эмацыйныя праблемы.