І ў дадатак да папярэдняга паста.

Імя Вацлава Іваноўскага губляецца сярод іншых асобаў адраджэння не проста так. Ягоная біяраграфія вельмі складаная для сучасных інтэрпрэтацый. Мяркуйце самі.

Першыя 20 год дзейнасці Іваноўскага - гэта суцэльны фантан беларускіх ініцыятыў і праектаў. Пры ўсёй кіпучай дзейнасці беларускага адраджэння таго часу, Іваноўскі ўсё адно выдзяляецца маштабам і эфектыўнасцю.

Пасля Рыжскай дамовы 1921 года Іваноўскі сыходзіць у навуку. І наступныя 20 год ён паважаны польскі прафесар хіміі у Варшаве. Папярэднай беларукай дзейнасці нібыта не было.

Здараецца 1939 год і Іваноўскі, убачыўшы акно магчымасцяў, кідае цёплае месца і едзе ў Вільню. Спачатку выкладае ва універсітэце, а пасля прыходу немцаў у 1941 годзе, зноўку паглыбляецца ў беларускія справы. Відавочна, пад кантролем немцаў.

Па выніку маем:
- гігант беларускай справы;
- прагматычны навуковец, які кінуў беларускую справу, калі яна перастала быць перспектыўнай;
- чалавек, які дзеля беларускай справы пайшоў на супрацу з нацызмам.

І ўсё гэта ў адной асобе (там яшчэ ёсць пласт супрацоўніцтва з АК, але гэта варта асобнага разбору).

Павароты біяграфіі Іваноўскага робяць ягоную гісторыю складанай для ўбудоўвання ў нейкі просты агульнанацыянальны наратыў. Але якраз гэта дадатоквая нагода цікавіцца Іваноўскім як мага больш.

Бо ў вельмі цяжкім і вар'яцкім ХХ ст. ён выявіўся максімальна эфектыўным і дзейсным як для беларускай справы, так і для асабістай кар'еры. А галоўнае, здолеў пражыць сваё жыццё годна. І гэта складана адмовіць нават тым, хто "калабарцыю" вызнае найцяжэйшым грахом беларусаў.

Карайцей ёсць пра што задумацца і да чаго прыгледзіцца.